Namangan davlat universiteti b. T. Ataxanov, M. B. Isabayev fuqarolik jamiyati fanidan

IJTIMOIY JAMG„ARMALAR 
—
 
a‘zoligi bo‗lmagan va o‗z mablag‗lari 
bo‗lmagan va o‗z mablag‗lari (mulk)ni ko‗ngilli badallar, qonunlar bilan taqiqlanmagan 
boshqa kirimlar hisobiga shakllantiruvchi, hamda ularni muayyan ijtimoiy ehtiyojlarni 
qondirishga yo‗naltiruvchi tashkilot. 
IJTIMOIY KAFOLAT 
— barcha fuqarolarning millati, tili, dini, jinsi, ijtimoiy 
kelib chiqishi va ijtimoiy holatidan qat‘iy nazar Konstitutsiya va b. qonunchilik 
hujjatlarida belgilangan siyosiy, ijtimoiy, iqtisodiy huquqlar bilan birga ularning hayot 
darajasi pasayib ketishiga yo‗l qo‗ymaslik, ehtiyojmand oila va fuqarolarning ijtimoiy 
muhofazasini ta‘minlash, g‗amxo‗rlik qilishdir. 
IJTIMOIY MUHIT 
— insonning yashashi va ishlashi uchun uni o‗rab turgan 
ijtimoiy, moddiy va ma‘naviy shartsharoitlar. Muxit keng ma‘noda (makromuhit) 
ijtimoiy-iqtisodiy tizimni – ishlab chiqaruvchi kuchlar, ijtimoiy munosabatlar va tartib-
qoidalar majmuini, jamiyatning ijtimoiy ong va madaniyatini o‗z ichiga oladi. Tor 
ma‘nodagi I.m. (mikromuhit) bevosita insonni qurshab olgan oila, mehnat, o‗quv va b. 
guruhlardan iborat.
IJTIMOIY PARADIGMA 
—
 
siyosiy fikr paradigmalaridan biri. I.p. mohiyatiga 
ko‗ra ijtimoiy yondashuvga mos keladi va siyosatni unga jamiyatning boshqa sohalari 
ta‘siri orqali tushuntiradi (mas.,iqtisod, ijtimoiy qatlamlashuv, madaniyat, huquq va h.k.). 
IJTIMOIY QATLAMLASHISH 
—
 
o‗zaro bog‗liq va pog‗onalashuv asosida 
tashkil topgan, qatlamlar birligidan iborat ijtimoiy tengsizlik tizimi. I.q. – ma‘lumoti, 
daromadi, maishiy sharoiti, mashg‗uloti, psihologiyasi, diniy e‘tiqodi va h.k. belgilarga 
ko‗ra jamiyatning sinflar, qatlamlarga bo‗linish tizimi hisoblanadi. Ijtimoiy qatlamlashish 
ijtimoiy tenglik va tengsizlik, jamiyatda mavjud ko‗plab ijtimoiy tuzilmalarning 
hokimiyatga moddiy boyliklar, imtiyozlar, huquqlar, maqomlarga egaligi va yoki ta‘siri 
turlichaligi bilan ajralib turuvchi munosabatlar tizimi. Bu tushuncha har bir muayyan 
jamiyatda doimo mavjud bo‗lgan va ijtimoiy munosabatlar ta‘sirida vujudga kelgan 
tengsizlik munosabatlarini aks ettiradi.