Naftion kislota (natriyli tuzi)

Savollar va topshiriqlar

1. 
   Sulfokislotalarning fizik-kimyoviy xossalarini yozing.
   
2. 
   Aromatik sulfokislotalarning olinish usullarini bayon qiling.
   
3. 
   Sulfanil kislota amidi meditsinada nima maqsadda qo’llaniladi?
   

20-laboratoriya ishi. p-Nitroatsetanilid sintez qilishni o’rganish

Kerakli asboblar: shtativ, 150-200 ml hajmli uch og’izli kolba, 500 ml hajmli stakan, Libix sovutgichi, Byuxner voronkasi, Bunzen kolbasi
Kerakli reaktivlar: Atsetanilid – 7,5 g, sirka kislota 8 g, 67% li nitrat kislota (d=1,4 g/sm³) – 7,5 g, 98 % li sulfat kislota (d=1,84 g/sm³) – 30 g, natriy karbonat eritmasi.
Aralashtirgich va termometr bilan jihozlangan uch og’izli kolbada 7,5 g atsetanilid 8 g sirka kislotada eritiladi. Reaksion aralashmaga aralashtirilgan holda 30 g konsentrlangan (98%) sulfat kislota tomizgich voronka yordamida tomchilatib, 30 ⁰C dan oshirmasdan qo’shiladi. Keyin 5 ⁰C gacha sovutilgan reaksion aralashmaga 7,5 g 67 % li nitrat kislota qo’shiladi. Bunda harorat 15 ⁰C dan oshmasligi kerak. Shu haroratda 1 soat aralashtiriladi va reaksion aralashma 250 – 300 ml muzli suvga quyiladi. Hosil bo’lgan o-nitroatsetanilid va p-nitroatsetanilid aralashmasining cho’kmasi Byuxner voronkasida filtrlanadi va suv bilan yuviladi. Cho’kma 30 ml suvli stakanga o’tkazilib, ustiga natriy karbonat eritmasidan ishqoriy muhitgacha qo’shiladi (universal indikator qog’oz yordamida tekshiriladi) va qaynatiladi. Bunda o-nitroatsetanilid erib ketadi va p-nitroatsetanilid cho’kmada qoladi. Reaksion aralashma 6 ⁰C gacha sovutiladi. Cho’kma Byuxner voronkasida filtrlanadi, suv bilan yuviladi va ochiq havoda quritiladi. Qayta kristallash suyultirilgan izopropil spirtda amalga oshiriladi.
Och sariq rangli p-nitroatsetanilidning chiqish unumi 8 g (80%), suyuqlanish harorati 206-207 ⁰C.