Nadjapova nigina abdurasulovna

 

b) Irim-sirim evfemizmlari 

Yuqorida 

keltirilgan 

evfemizmlardan 

tashqari, 

L.S.Peysikovning 

“Лексикология  современного  персидского  языка”  asarida  irim-sirim,  bid’at va 

qo‘rquv  evfemizmlari  qayd  etiladi

51

.  Bunday  evfemizmlar  “

qo‘rqinchli”

  predmet 

yoki harakat nomi uchun qo‘llanilgan (ya’ni, masalan, o‘zbek tilida “

chayon

” so‘zi 

o‘rniga  “

oti  yo‘q

”  ishlatilgani  kabi).  Qadimda    ilon,  chayon  kabi  zaharli 

hasharotlarning nomini aytganda, ular paydo bo‘lib, odamlarga zarar yetkazadi deb 

ishonilgan.  Shu  bilan  birga  yovvoyi  hayvonlarga  nisbatan  ham  evfemizmlar 

ishlatilgan.  Masalan:  ayiqqa  nisbatan  “

kajpā

”,  tulkiga  nisbatan 

 

زاردمد  دزد “

dozd-e 

domderāz

”,  bo‘riga  nisbatan 

 

رادناج “

jāndār

”  kabi  evfemizmlar  qo‘llangan. 

Cho‘chqa  ham  ziyon  yetkazadigan  ham  shariyatda  harom  qilinganligi  sababli 

eronliklar  uchun  tabulashtirilgan.  Lekin  uning  aynan  qaysi  jihati  uchun  

tabulashtirilgani  noma’lum.  Chunki  Afg‘onistonda  uni  “

jānvar  –e  bad

”(yomon  

hayvon), Tojikistonda esa “