Nadjapova nigina abdurasulovna

 

fe’li gapda 

   ندیشون

 

 

nušidan

  

“ichmoq”

 

fe’li o‘rnida qo‘llanilgan. Shu bilan birga ko‘p hollarda  

 ندﺭوخ

 

xordan  

“emoq”

 

fe’li o‘rnida ham ishlatiladi.         

                                                                        

 نویامه نونکا

 درﺑ یپ

ر امه ردقنآ مارهب ارچ هک

تشاد تسود ا

 

Aknun Homāyun pey bord ke čerā Bahrām ānqadr Homā rā dust dāšt 

[6:75]

 

“

Ana endi Bahrom nega bunchalik Humoni yaxshi ko‘rishini tushundi

”.

 

مارهب  زور نآ

 

هجوتم

 

وﺑ هدشن

د

          

Ān ruz Bahrām mutavajjeh našode bud

 

[6:78]  

“O‘sha kuni Bahrom e’tibor bermagan edi”

. 

 

Har ikkala gapda ishlatilgan 

ندرﺑ یپ

 

pey bordan

, 

ندش هجوتم

  

motavajjeh šodan 

qo‘shma  fe’llari  aynan  bir  ma’noda  ishlatilgan,  ya’ni 

ندیمهف

 

fahmidan

 

“tushunmoq”

, 

“anglamoq” fe’li o‘rnida ishlatilgan: 

ندش هجوتم

   

motavajjeh šodan

 “e’tibor bermoq” 

ندش  تﻔتلم

 

moltafet  šodan

  “tushunmoq”  (“e’tibor  qaratmoq”) 

ندیمهف

  – 

“tushunmoq”, 

ندرﺑ یپ

  

pey bordan  

“tushunmoq”, “anglamoq”. 

Ko‘rib  turganimizdek,  bir  ma’noda  turli  fe’llar  ishlatilishi  mumkin  ekan. 

Demak,  evfemizmlar  bevosita  sinonimik  qator  tashkil  etishda  ham  alohida  o‘rin 

tutadi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

24 

2.1.4. Frazeologik fe’liy evfemizmlar 

 

Frazeologik  birikmalar  alohida  so‘zlar  kabi  nominativ    funksiyani  bajaradi. 

Bunday  birikmalar  tilda  idiomatik  birikmalar  (yun. 

idiom

a  –  o‘ziga  xoslik)  deb 

ham  yuritiladi

46

.  Fe’l  so‘z  turkumlarga  ko‘proq  frazeologik  modelda  so‘z  yasash 

xosdir. Shuning  uchun tadqiqot davomida  frazeologik  fe’liy evfemizlar  ham  tahlil 

qilindi.