N-xolinoreseptorlarga ta’sir etuvchi dori vositalar

Aralash ta’sirli preparatlar.
Ya’ni depolyarizasiya tipli ta’sirga ega dori antidepolyarizasiya 
ta’siriga ega tipli bilan birga kechadi. M-n: dekametoniyning depolyarizasiyali mushak-nerv sinapsini 
blokada qilish qobiliyatini uni ko’p marta qo’llanilganda, antidepolyarizasiyali ta’sir mexanizmi bilan 
almashinadi. 
Kuraresimon 
vositalar 
mioparalitik 
faolligiga 
qarab 
quydagicha 
o’rin egallaydilar: 
pavulon→anatruksoniy→tubokurarin→ditilin→melliktin.
Kuraresimon moddalarning ta’sirida skelet mushaklarning bo’shashishi ma’lum tartibda bo’ladi. 
Eng avval yuz va bo’yin mushaklar, keyin qo’l va oyoq, keyin tana, nafas mushaklari va eng oxiridia 
fragma mushaklari bo’shashadi, natijada nafas olish to’xtaydi. Ta’sirining davomliligiga qarab 
kuraresimon vositalar shartli ravishda 3 guruhga bo’linadilar: 
Qisqa ta’sirli (5-10 min) – 
ditilin, dekametoniy
o’rtacha ta’sirli (20-40 min) – 
tubokurarin, pavulon, diplastin
davomli (uzoq) ta’sirli (60 min va koproq) – 
anatruksoniy, melliktin
Ko’pchilik kuraresimon vositalar asosan (tanlab) nerv-mushak sinapslariga ta’sir ko’rsatadilar, 
lekin bir qator antidepolyarizasiyalovchi ta’sirli vositalar o’rtacha ganglioblokatorlik faolligiga 
egadirlar. Shuning uchun ularni qo’llaganda sinokarotid koptokchasi va buyrak usti bezining miya 
qismiga bloklovchi ta’sir etib qon bosimini pasaytiradilar (ayniqsa tubokurarin). Ba’zi kuraresimon 
vositalar kuchli atropinsimon (vagolitik) ta’siriga egalar (m-n: anatruksoniy, pavulon) va ishlatilganda 
taxikardiya chaqiriladilar. Ba’zi kuraresimon vositalar semiz (tuchniy) hujayralardan gistamin 
ajralishiga olib keladilar va natijada bronxospazm rivojlanadi, qon bosimi pasayadi. Depolyarizasiya 
ta’sirli kuraresimon vositalarning qonda kaliy ionlari miqdorini ko’paytiradilar va aritmiya hamda 
mushaklarda og’riq bo’lishiga sabab bo’ladilar.
Kuraresimon vositalarning qo’llanilishi: 
Anesteziologiyada traxeyani intubasiyalashda, bronxoskopiyada, chiqqan va singan suyaklarning 
o’z joyiga joylashtirishida, qoqshol kasalligida, elektro-tirishish muolajasida.
Nojo’ya ta’sirlari
: 
Qon bosimining pasayishi 
(tubokurarin, anatruksoniy)
qonbosiminiko’tarilishi 
(ditilin) 
taxikardiya 
(anatruksoniy)
yurak aritmiyasi 
(ditilin) 
bronxospazm 
(tubokurarin)

---

ko’z ichki bosimining ortishi 
(ditilin) 
mushaklarning og’rishi (
depolyarizasiya ta’sirli vositalar
) 
Antidepolyarizasiya ta’siriga ega kuraresimon vositalar dozasi ortib ketganda, ularning 
antagonistlari 
– antixolinesteraz vositalar qo’llaniladi. (
prozerin, 
galantamin
). 
Lekin 
depolyarizasiyalovchi ta’sirlilarning antagonisti yo`q. Shuning uchun yangi sitratli qon quyiladi, 
chunki ularning tarkibida psevdoxolinesteraza fermenti preparatni gidrolizlaydi (M-n: ditilinni). 
Kuraresimon moddalar nafas mushaklarini falajlaganlari uchun nafas olish to’xtaydi, shuning uchun 
ularning antagonistlari va suniy nafas (apparati) oldirish imkoniyatlari bo’lmagan hollarda qo’llab 
bo’lmaydi.