N. X. Ermatov, D. G‘. Azizova, N. M. Avlayarova, B. Yu. Nomozov, R. S. Bekjonov, A. I. Abdirazakov

XII.8-rasm. Quvur orqali tashish.
Barcha usullardan quvur orqali tashishni afzalliklari quyidagilardan ko‘rinib turibdi:

1. 
   Katta hajmdagi neft va neft mahsulotlarini uzluksiz holda yetkazib beriladi.
   
2. 
   Bir quvurdan neft va uning mahsulotlarini yetkazib berish imkoniyati bor.
   
3. 
   Quvurlarni har qanday geografik sharoitda va xohlagan masofaga qurish mumkin.
   
4. 
   Bu usul bilan neft tashilganda texnologik yo‘qotishlar eng kam miqdorni tashkil qiladi.
   
5. 
   Bu usul eng ishonchli, ishlatish uchun qulay va sodda, avtomatlashtirishga moyil bo‘lganligi bilan ajralib turadi.
   

Gazni uzatish faqat quvurlar orqali tashkil qilinadi. Shuni aytib o‘tish kerakki, oxirgi paytda quvurlar orqali suyultirilgan gazni tashish ham samarali ekanligi tasdiqlandi.
Neft quvurlar orqali uzoqqa uzatilganida ular magistral quvurlar deb yuritiladi. Magistral neft quvurlari boshlang‘ich nasos stansiyasidan (odatda kondagi yoki bir necha konlarning umumiy tayyor mahsulot omboridan) neftni qayta ishlash zavodigacha yoki temir yo‘l neft quyish estakadasi omborigacha bo‘lgan masofada quriladi. Bular orasidagi masofaga qarab neftni haydovchi bir yoki bir necha stansiyalar bo‘lishi mumkin. Magistral neft (gaz) quvurlari katta diametrdagi (500­1200 mm) quvurlardan qurilib, boshlang‘ich nasos stansiyasidagi haydash ishchi bosimi 5,0-6,5 MPa atrofida saqlanadi.
O‘zbekistonda Farg‘ona vodiysidagi konlardan Farg‘ona hamda Oltiariq neftni qayta ishlash zavodlariga, Ko‘kdumaloq konidan Buxoro neftni kayta ishlash zavodiga neft va kondensatni yetkazib berish quvurlar orqali tashkil qilingan.

12. 
    6. Suyultirilgan gazlarni quvurlar orqali tashish
    

Quvurlar orqali suyultirilgan gazlar (propan, butan) bosim ostida, suyuq holatda tashiladi. Tashilayotgan suyuq gazni quvuridagi bosimi shunday bo'lish kerakki, bu bosimda aniq haroratda suyuq gaz bug'lanmasligi kerak. Umuman, quvuridagi gaz bosimi 0,6 - 0,8 MPa da ushlanadi. Agar gaz bosimi ko'rsatilgan chegaradan pasaysa, gaz bug'lanib, quvur ichidagi gaz «ko'pigi» hosil bo'ladi. Bu o'z navbatida, quvurning ishlab chiqarish qobiliyatini kamaytiradi. Quvur transportida suyultirilgan gazlar, asosan, gazni ko'p miqdorda ishlatadigan korxonalarga (neft kimyosi korxonalariga) tashiladi. Suyultirilgan gazni tashuvchi quvurlarning uzunligi 100 - 500 km atrofida bo'ladi.
Uning umumiy chizmasi quyida keltirilgan (XII.9-rasm).