N sadriddinov, A. Rahimov, A. Mamadaliyev, Z. Jamolova fizika 0 ‘qitish uslubi asoslari

4. 0 ‘QUVCHILAR BILIM INI BAHOLASH M E’YORI
T u rli shakldagi b ilim n i hisobga olish quyidagilarni o ‘z 
ichiga olishi lozim:
1. F izikadagi fu n d a m e n t a l va m u h i m tajribalarni bilishni 
h a m d a hodisalarn i tasvirlay olishni.
2. Fizik q o n u n l a r n i bilish va ularni q o ‘llay olishni.
3. Fizik n az ariy ala rn in g asoslarini bilishni.
4. F iz ik a t a m a la r d a n va q o n u n i y a t la r n i m a t e m a t ik yozi- 
lish id a n fo y d a la n a olish m alak a sin i, asosiy fizik k attaliklar 
va t u s h u n c h a l a r n i n g t a ’riflarini bilishlarini, a n iq t a ’rif berish 
m a h o ra tla rin i.
5. 0 ‘lchov asb o b la rid a n fo yda la nish m alakasini; o ‘lchash 
ishlari olib borish va m u ra k k a b b o ‘lm ag an tajribani qila olish 
m alakasini.
6. T u rli xildagi m asala la rn i y ec h a o lishni va o 'r g a n g a n
qonuniyatlarini hodisa va texnikani tushuntirishga q o ‘llay olish 
m a h o ra tla rin i.
7. F iz ik a n in g ta ra q q iy o ti tarix in in g asosiy b o s q ic h la rin i, 
yirik o lim la m in g yutuqlari va ularning fan xazinasiga q o ‘shgan 
hissalarini bilishni.
8. F iz ik a n in g h ay o td ag i, j a m iy a t m o d d i y - t e x n i k a b a z a - 
sini vujudga keltirishdagi rolini.
9. O g ‘zaki n u t q va y o z m a ishlarni rasm iylashtirish (y o ­
zish, h isoblash, c h i z m a c hizish) m alakasini.
10. K ito b bilan ishlash m alakasini.
0 ‘q u v c h ila r n in g q o 'p o l xatolari q u y id a g ila rd a n iborat.
1. F izik q o n u n va naz ariy ala rn i o ‘zla sh tira o lm a g a n yoki 
u larni m asala yechishga q o ‘llay olm aydi.
2. F o r m u l a n i bilm a y d i, u lar ustida a m a lla rn i bajara o l ­
m a y d i, grafiklarni o ‘qiy o lm aydila r.
3. Fizik k attaliklam ing birligini bilmaydi yoki ulardan foy­
d ala n a olm aydi.
4. M a s a la s h a rtin i n o t o ‘g ‘ri ta lq in qilad i, un i y ec h ish
y o 'lin i n o t o ‘g ‘ri tu s h u n tir a d i , y ec h ish usullarini bilm aydi.
Q o ‘pol b o ‘lm ag an xatolar:
1. G ra fik , c h i z m a rasm lardagi noaniqliklar.
148

---

2. Fizik kattalik larn in g o ‘lchov birligi n o m in i a n iq yoz- 
m aslik yoki uni tushirib qoldirish.
3. M asa la y e c h ish n in g n o ra tsio n al y o ‘lini tanlash.
Kam chiliklar:
1. M a te m a tik alm ashtirishlar va hisoblash usullarini n o r a ­
tsional yozish.
2. T a ’riflashdagi b a ’zi b ir xatoliklar.
3. H iso b lash xarakteridagi xatoliklar.
4. G ra fik , rasm va yozish larn in g p a la p a rtish bajarilishi.
Ishni kam chiliklarsiz to 'liq bajargan o 'q u v c h ig a «5» b a h o
q o 'y ila d i.
«4» baho: a) bitta q o 'p o l b o ‘lm agan x ato va b itta k a m c h i- 
likka yoki b) u c h t a k a m c h ilik k a ega b o ‘lgan t o 'l i q bajarilgan 
ishga q o ‘yiladi. «3» b a h o ishning 2 / 3 qism ini t o ‘g ‘ri bajargan 
yoki a) b itta q o ‘pol xato va ikkita k a m c h ilik k a yoki b) bitta 
q o ‘pol va b itta q o ‘pol b o ‘lm agan xatoga yoki d) ikkita q o ‘pol 
xatoga yoki bitta q o ‘pol b o ‘lmagan xatoga va uch ta kam chilik­
ka y o ‘l q o 'y g a n o 'q u v c h ig a q o ‘yiladi.
«2» b a h o «3» b a h o t a l a b l a r ig a j a v o b b e r a o l m a g a n
o 'q u v c h ig a q o ‘yiladi, ag a r u ishni u m u m a n b ajarm asa «1» 
b a h o q o'yiladi.
A lb a tta b u b a h o m e ’yorlari taxm iniydir.
Y a k u n lo v c h i b a h o o ‘q u v c h in in g o ‘quv ishidagi quyida 
keltirilgan faoliyatini n a z a rd a tu tg a n h o ld a q o ‘yilishi lozim:
1. O g 'z ak i ja v o b la r n in g sifatini.
2. L ab o ra to riy a ishlari va tajribalarni bajarishdagi faol- 
ligini.
3. 0 ‘qituvchi t o m o n id a n m u a m m o q o ‘yishdagi va uni hal 
qilishdagi evristik s u h b a td a qatnashishini.
4. U y v a z i f a l a r i n i m u n t a z a m b a j a r i s h i n i , y e c h g a n
m asala la rin in g t o ‘g ‘riligi va m iq dorini.
5. 0 ‘q igan kitoblari b o ‘y ic h a q ilin g a n s u h b a t l a r n a ti- 
jalarini.
6. M ustaqil va n a z o ra t ishlaridagi xato lik la rn in g xarak- 
terini.
B a h o la sh n in g y a k unlovchi bosqichi bitirish im tihonidir. 
B itirish i m t i h o n i d a y u q o r i d a g i t a l a b l a r n i n g h a m m a s i n i
149

---

e ’tiborga olgan h o ld a o ‘quvch ilarn in g o'zlashtirishlariga b ah o
q o ‘yiladi.