N. S. Safaev, N. A. Mirashirova, N. G. Odilova, Sh. D. Turabekova, Sh. K. Karimova

T A ’LIM O LUV C H IN IN G M A V ZU B O ’Y ICH A O ’Z - O ’ZINI
TEK SH IR ISH G A O ID SAV O LLAR:
1. Xarakteming umumiy xususiyatlarini gapirib bering.
2. Xarakter va temperamentning o’zaro ta’siri haqida gapirib bering.
3. Xarakter tarkibiga nimalar kiradi?
4. Xarakteming qanday tiplari mavjud? Ulaming xususiyatlarini gapirib 
bering.
5. Xarakterdagi jinsiy rollar tafovuti nimadan iborat?
6. 
Bolalik davridagi xarakter shakllanishining qanday o’ziga xos 
xususiyatlarini bilasiz?
7. Hayot davomida xarakteming o’zgarishi nimada namoyon bo’ladi?
1. Tell about the general features of a character.
2. Tell about the interaction of the character and temperament.
3. What is the content of the character?
4. What are the types of the character? Tell about their characteristics.
5. What is the barrier of the sexual roles in the character?
329

---

6. What are the peculiarities of the character formation in the childhood period?
7. What does the change of the character during the life reflect on?
FO Y D ALA NILG A N A D A BIY oTLA R R O ’YXATI:
1. Davletshin M.G., To’ychieva S.M. Umumiy psixologiya. - Toshkent,
2002
.
2. Leongard K. Aktsentuirovannbie lichnosti. -Kiev, 1989.
3. Merlin V.S. Struktura lichnosti. Xarakter, sposobnosti, samosoznanie. 
Ucheb. posobie к spetskursu. - Perm, 1990.
4. Rubinshteyn S.L. Osnovbi оЬщеу psixologii. - SPb., 2005.
M A VZU B O ’Y ICH A TEST TO PSH IR IQ LA R I
1. Shaxsning faoliyati va muloqotida tarkib topadigan va namoyon 
bo’ladigan barqaror individual xususiyatlari, - bu:
a) temperament;
b) qobiliyat; 
v) xarakter; 
g) iste’dod.
2. Xarakter aktsentuatsiyasi:
a) normal xarakterlaming chetki ko’rinishlari;
b) xarakteming o’ziga xos qirralari; 
v) yashirin va aniq shaklga ega;
g) barcha javoblar to’g’ri.
3. Ekstraversiya haqida tasavvurlar - introversiya kim tomonidan ishlab 
chiqilgan:
a) A. Adler;
b) Z. Freyd; 
v) K. Yung; 
g) K. Rodjers.
4. SHaxsiy tashabbuskorligiga ko’ra, maqsad 
qo’yish 
va unga erishish 
yo’lini izlash malakasi insonning quyidagi sifatiga mos keladi;
a) maqsadga intiluvchanlik;
b) qat’iyatlilik; 
v) tirishqoqlik; 
g) mustaqil.
5. Xarakterga nisbatan yaxlitlilik:
a) tip;
b) qirra; 
v) sifat;
g) aktsentuatsiya.
330

---

XVIII MAVZU. QOBILIYAT
REJA:
18.1. Qobiliyat haqida tushuncha.
18.2. Qobiliyat turlari, tuzilishi va darajalari.
18.3. Qobiliyatlaming tabiati.
18.4. Qobiliyatlaming miqdor va sifat xususiyatlari.
18.5. Qobiliyatlaming rivojlanishi.
Mavzu o’quv m aqsadi:
Ta’llmiy: talabalar tomonidan qobiliyat 
turlari, tuzilishi va darajalari, 
qobiliyatlaming tabiati, qobiliyatlaming miqdor va sifat xarakteristikasi, 
qobiliyatlaming rivojlanishi haqidagi bilimlami o’zlashtirilishini tashkil etish. 
Tarbiyavly: bo’lajak pedagoglar tomonidan qobiliyat 
turlari, tuzilishi va 
darajalari, 
qobiliyatlaming 
tabiati, 
qobiliyatlaming miqdor va 
sifat 
xarakteristikasi, qobiliyatlaming rivojlanishi haqidagi bilim, ko’nikma va 
malakalari asosida dunyoqarashini kengaytirish.
Rivojlantiruvchi: mavzuning taiimiy va tarbiyaviy o’quv maqsadlari asosida 
talaba shaxsini rivojlantirish.
TAYANCH TUSHUNCHALAR:
Qobiliyatlar
- shaxsning ma’lum faoliyatdagi muvaffaqiyatlarini va osonlik 
bilan biron faoliyami egallay olishini ta’minlaydigan yakka psixologik 
xususiyatlaridir. Aptitudes are individual psychological features that ensure ac­
quiring the success in the definite activity easily.
Layoqat
- asab tizimining ba’zi genetik determinlashgan anatom - fiziologik 
xususiyati bo’lib, bu kishida qobiliyatlar tarkib topishi va rivojlanishning 
dastlabki yakka tug’ma tabiiy zaminidir.
Capability is the ability to perform or achieve certain actions or outcomes 
through a set of controllable and measurable faculties, features, functions, pro­
cesses or services.
Talant
- shaxsning malum faoliyatida ifodaianadigan qobiliyatlaming yuqori 
darajasi.
Talent is the innate skill or capability of handling particular or different activi­
ties.