N. N. Rasulova z. Q. Jumayeva

D is k o n tla s h u su li 
(n o an 'an av iy usul) pul m ab lag ’larining qiym ati m uayyan 
v aqtda bir xil em asligi, y a 'n i bugungi b ir s o 'm bir yildan keyingi b ir so 'm g a teng 
em asligi bois paydo b o 'ld i (iste’m ol qiym ati b o 'yicha).
162

---

\
S o f
d isk o n tla n g a n d a r o m a d
(N et Present V alue - N PV ). U shbu uslub 
kiritilgan 
investitsiyalar 
m iqdorini 
bashorat 
qilinayotgan 
davr 
davom ida 
kcltiradigan foyda m iqdori bilan taqqoslashga asoslangan. Agar:
> N PV > 0, loyihani qabul qilish kerak;
> N P V < 0, loyihadan voz kechish kerak;
> N P V = 0, loyiha foyda ham , zarar ham keltirm aydi.
U ni hisoblash form ulasi quyidagieha:
CF, 
CF
, 
CF,
N p y
 _ --------- + -------- —
н-------------/„
(1 + rf)1 
(1 
+ d y
(1 
+ d)'
" 
CF
 
exuN P V = Y
------ ------
1,
W O + rf)'
bu erda, N P V - so f jo riy qiym at; 
d
- diskontlash stavkasi; 
In
-b o sh lan g ’ich 
investitsiya; 
SF,
- 
t
davr oxirida kelib tushgan pul oqimi.
>
F o y d a n in g ich k i n o r m a si 
(Internal R ate o f R eturn - 
1RR). U shbu 
k o 'rsatk ich loyihaning s o f diskontlangan darom adi N PV = 0 bo'lg an d ag i 
diskontlash 
koeffitsentini 
anglatadi. 
Foydaning 
ichki 
norm asi 
loyihadan 
kutilayotgan foydani, y a 'n i loyihani am alga oshirishda ja lb qilingan resurslarni 
anglatadi. B unda korxona ja lb qilingan resurslardan yuqoriroq m iqdordagi foydani 
ta'm in lay d ig an investitsiya loyihasini qabul qilishi kerak b o 'lad i. A gar:
> IRR > CK, loyihani qabul qilish kerak;
> IRR < CK, loyihadan voz kechish kerak;
> IRR = CK, loyiha foyda ham , zarar ham keltirm aydi, y a 'n i o ’z in i-o 'z i 
qoplaydi.
Bunda: C K - k a p i ta l qiym ati yoki resurslarni ja lb qilish foiz stavkalari.
Foydaning ichki m e'yorini boshqacha ko'rinishda, y a 'n i interpolyatsiya usuli 
orqali ham ifodalash m um kin:
NPV
IRR = d . +
------------- !--------
( d , - d \
(2)
1