|
4
Muqaddima
0 ‘zbekiston Respublikasi dem okratik huquqiy davlat va fuqarolik
ja m iy a ti q u rish y o ‘lin i ta n la g a n va am alg a o sh irib k elm o q d a.
Respublikam izdagi am alga oshirilayotgan qayta qurishdan asosiy
m aqsad va u n in g harakatlantiruvchi kuchi inson, shaxsning h a r
tom onlam a rivojlanishi va farovonligi hisoblanadi.
M a m la k a tim iz ta r a q q iy o tin in g m u h im s h a rti k a d r la rn i
tayyorlash tizim ining m ukam m al b o iis h i, zam onaviy iqtisod, fan,
m adaniyat, texnika va texnologiyalar asosida rivojlanishi hisoblanadi.
«K adriar tayyorlash milliy dasturi» uzluksiz ta ’lim va kadrlarni
tayyorlash tizim larini tubdan isloh qilishga qaratilgan.
«M illiy dastum i» am alga oshirishda m avjud ta ’lim va kadrlarni
tayyorlash tizim larini tu b d an o ‘zgartirish zam onaviy ilmiy fikrlar
y u tu q la ri va ijtim o iy ta jrib a la rg a , t a ’lim ja ra y o n in i h a m m a
bosqichlarida, uzluksiz ta ’lim tizim i t a ’lim m uassasalarining ham m a
shakli va turlarida ilg‘o r-m eto d ik ta ’lim larga tayangan holda am alga
oshiriladi.
H ozirgi zam onaviy bosqichda pedagogik dolzH vazifalarga fan,
texnika, ilg‘o r tex n o lo g iy alar y u tu q la rid a n foydalanish asosida
shaxsni tH iyalash, o ‘qitish va rivojlantirish m aqsadlari, m azm uni,
m etodlari, vositalari va tashkiliy shakllarini ilm iy ta ’m inlash kiradi.
K adriar tayyorlash sohasidagi davlat siyosati uzluksiz ta ’lim tizim ini
orqali h ar tom onlam a rivojlangan shaxs — fuqaroning tashkil topishni
ko‘zda tutadi. U ushbu ta ’lim tizim ida va kadriar tayyorlashda ta ’lim
xizmatlarining ist“em olchisi, buyurtm achisi sifatida va xuddi shunday
ishlab chiqaruvchi sifatida ishtirok etadi.
SHaxs ta ’lim jarayonining ishlab chiqaruvchisi sifatida ta ’lim ,
m o d d iy ishlab c h iq a rish , fa n , m a d a n iy a t va x iz m a tla r sohasi
faoliyatida bilish va tajribalami berishda ishtirok etadi. Respublikamizda
shaxsga o ‘zin in g ijodiy im k o n iy atlarin i am alga oshirish u c h u n
professional ta ’lim dasturini tanlash huquqini beigan.
Uzluksiz ta ’lim tizim ida oliy ta ’lim alohida o ‘rin egallaydi. Oliy
5
ta ’lim um um iy o ‘rta, o £rta maxsus, kasb-hunar ta ’limi asosida
uzluksiz ta ’lim tizimining mustaqil turi hisoblanadi va 0 ‘ zbekiston
Respublikasining «Ta’lim to ‘g‘risida»gi va «Kadrlash tayyorlash milliy
dasturi» qonunlariga binoan amalga oshiriladi.
«Kadrlash tayyorlash milliy dasturi»da oliy ta ’limning asosiy
vazifalari belgilab berilgan. Ohy ta’limning eng muhim vazifalaridan
biri zamonaviy o £kuv dasturlari asosida yuqori natijali o £qitish va
malakali kadrlar tayyorlashni ta ’minlash hisoblanadi. Oliy ta ’limni
isloh qilishning hozirgi bosqichi oliy ta ’lim maktabi o£qituvchisining
vazifasini ham o £zgartiradi.
Oliy m aktab o £qituvchisining faoliyati shaxsning o £quv
jarayonida ta’lim ohshi, talab va qobiliyatlarining shakllanishi uchun
sharoitlar yaratib berishga yo£naltirilgan bo £lishi kerak.
Oliy maktabning har bir o £qituvchisi malakasining ikki qirrasi
bor: ular ikki fanlar bilan yoritiladi — maxsus va pedagogik. Oliy
m aktab o £qituvchisiga har doim nim a u ch u n o £qitish kerak?
Nim alam i o £qitish kerak? Qanday o £qitish kerak? kabi savollarga
javob izlashga to £g£ri keladi.
Bu masalalaming to £g£ri yechimlarini topish kerak. Bunday
yechimlar pedagogik fanning asosiy qonunlari va qoidalarini bilish,
o £quvchilarning xususiyatlariga qarab, u la rn i tu sh u n tirish g a
asoslangan bo£lishi kerak.
C h u q u r ijtim o iy o £zg arish lar h o zirg i p aytda pedagogik
konsepsiyalarni qayta ko£rib chiqishni, insonga, shaxsga, individga
pedagogika fanini faol rivojlantirishni talab etadi. Pedagogikaning
yangi prinsiplaridatashkil topishi, muhim muammosi pedagogik
jarayonning mezonlari nazariyasini ishlab chiqish hisoblanadi, u
o £qituvchining mutaxassisligi asosini tashkil etishi kerak.
0 ‘qituvchi mutaxassisligi bo£yicha uning ilmiy bilimlaridan
q a t'iy nazar, o £quv jarayoniga kirishar ekan, kerakli pedagogik
minimumga, pedagogik va psixologik bilimlar miqdoriga, dars berish
metodikasini va texnologiyasini egallagan b o ‘lishi kerak.
S h u la rd a n kelib c h iq ib , oliy m a k ta b o £q itu v c h ila rin i
tayyorlashda asosiy masalalar belgilanadi:
6
1. 0 ‘quv jarayoni samaraliligini ta ’minlovchi pedagogik malakani
shakllantirish.
2. Ijtim oiy-iqtisodiy o ‘zgarishlam i anglab yetishga qaratilgan
yangi pro-fessional fikrlashni yuzaga keltirish.
3. Pedagogik bilimlar tizimini о ‘qituvchiningfaoliyati metodologik
asosi sifatida egallab olishi.
4. 0 ‘qitish texnologiyasi о ‘quvchilar professional faoliyatiga eng
yaqin metodlar sifatida о ‘zlashtirish.
Taklif etilayotgan o ‘quv qo‘llanma 0 ‘zbekiston oliy maktablari
oldiga qo‘yilgan masalalami hal etishga katta yordam ko'rsatishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
