Н.Қ. ЙЎлдошев, В. И набоков, О. А. Арипов, О. АҲмедов

Низоларни ҳал қилишнинг таркибий усуллари қуйидагилардан 
иборат: 

ишга талабларни тушунтириб бериш. Ҳар бир ходим ва гуруҳга 
уларни қандай натижалар кутилаѐтганлиги, ахборотларни ким тақдим этиш 
ва ким олиши, ваколатлар ва маъсулиятнинг тизими кандайлиги тушун- 
тирилиши керак; 

ваколатлар (вазифалар)ни низолашувчи бўлинмалар орасида тегишли 
қоидаларга мувофиқ тўла, асосланган ва мустаҳкамланган ҳолда 
тақсимланиши; 

низолашувчи бўлинмалар учун махсус мувофиқлаштирувчи ва 
интеграцияловчи механизмлардан фойдаланиш. Ваколатлар иерархиясини 
ўрнатиш одамларнинг ўзаро ҳамкорлигини тартибга солишга имкон беради. 
Низоларни бошқаришда хизмат гуруҳлари (мақсадий гуруҳлар, кенгашлар), 

---

359 
билимлари, ходимлар ўртасида алоқани амалга оширувчи хизматлар муҳим 
роль ўйнайдилар; 

умумташкилотий мажмуавий мақсадларни белгилаш. Бу мақсадларни 
амалга ошириш учун иккита ѐки кўпроқ ходимлар ѐки бўлимларнинг 
биргаликда ҳаракат қилиши талаб қилинади. Масалан, агар савдо 
бўлимининг учта сектори бир бирлари билан низолашсалар, унда умуман 
бўлим учун мақсадларни шакллантириш керак. Умуман корхона учун аниқ 
шаклланган мақсадларни шундай тартибда белгиланиши бўлимлар 
раҳбарлари фақат ўзларининг бўлимларини эмас, балки корхонанинг 
мақсадларига эришиш учун зарур бўлган қарорларни қабул қилишларига 
ѐрдам беради; 

ташкилот бошқарувининг ташкилий тузилмасини ўзгартириш, 
бўлинмаларни низони тўхтатиш мақсадида бўлиш ѐки қўшиб юбориш; 

мукофатлаш тизимидан фойдаланиш. Умумий ташкилий мақсадларга 
эришишга ўз улушини қўшаѐтган, бошқа гуруҳларга ѐрдам бераѐтган ва 
муаммоларни ҳал қилишга мажмуавий ѐндашувга ҳаракат қилаѐтган ходим- 
лар ва бўлинмалар мукофотланишлари керак. Шунинг билан бир вақтда 
мукофотлаш тизими алоҳида шахслар ва гуруҳларнинг номаъқул ҳулқини 
рағбатлантирмаслиги керак.