Н.Қ. ЙЎлдошев, В. И набоков, О. А. Арипов, О. АҲмедов

10.4.Ходимларни бошқариш 
 Ходимларга ишлаб чиқариш ѐки бошқарув операцияларини бажарувчи 
ва меҳнат воситаларидан фойдаланиш билан мехнат предметини қайта 
ишлаш билан банд бўлган барча ишловчилар киради. Ходимлардан 
қуйидагилар ажратиладилар: ишчилар, раҳбарлар, мутахассислар ва техник 
ижрочилар. 
Ходимларни бошқариш- бу жамоа ва алоҳида ходимларга улардан 
мувофиқ фойдаланиш, уларни фаолият юритиши ва ривожланиши бўйича 
мақсадга қаратилган, ташкилот мақсадларига эришишга йўналтирилган 
таъсир кўрсатишдир. 
Ходимларни бошқаришнинг технологик жараѐни қуйидагиларни ўз 
ичига олади: 
- одам ресурсларини режалаштириш; 
- ходимларни танлаш; 
- ходимларни танлаб олиш ва баҳолаш; 
- ходимларга ҳақ тўлаш ва рағбатлантириш; 

---

362 
- касбга қайта йўналтириш ва мослашув; 
- ходимларни ривожланиши; 
- мавжуд ходимларни баҳолаш ; 
- раҳбар ходимларни тайѐрлаш, мартабани режалаштириш ; 
- кўтариш, пасайтириш, бошқа ишга ўтказиш, ишдан бўшатиш; 
- ходимлардан фойдаланиш. 
Ҳаммадан аввал, ташкилотнинг ходимларга бўлғувси эҳтиѐжларини 
режалаштириш туради. Уларнинг асосида қуйдагилар ѐтади: 
- ташкилотнинг ишлаб чиқариш дастури; 
- маҳсулотни ишлаб чикариш (сотиш)ни режалаштириш стратегияси; 
-ташкилот 
ходимларининг вужудга келган таъминланганлиги, 
тузилиши ва сифати;
Ташкилотнинг 
келгувси 
даврдаги 
ходимларга 
эҳтиѐжларини 
режалаштиришда 
ҳисоблаш 
усули, 
эксперт 
баҳолари 
усули 
ва 
экстрополяциялаш усулидан фойдаланиш мақсадга мувофиқдир. Режани 
қуйидагилар кесмасида туркумлаштириш керак: 
- мутахассисликлар; 
- даврлар; 
- ходимларни жалб қилиш манбалари. 
Шундан кейин режани бажарилиши амалга оширилади. Кейин