|
1
Н.Қ.ЙЎЛДОШЕВ, В.И НАБОКОВ, О.А.АРИПОВ, О.АҲМЕДОВ
МЕНЕЖМЕНТ НАЗАРИЯСИ
МАЪРУЗАЛАР МАТНИ
Наманган 2016
2
Мундарижа
Кириш
I боб. Менежментнинг ривожланиш
тарихи ва ҳозирги ҳолати
1.1.
Менежментнинг тарихий шарт- шароитлари
1.2.
Менежментнинг илмий мактаблари
1.3.
Мамлакат бошқарувининг ривожланиши
1.4.
Менежментнинг хорижий модели
Назорат саволлари
II боб. Менежментнинг назарий асослари
2.1.
Бошқарув ва менежмент
2.2.
Бошқарув (менежмент)нинг моҳияти ва тизими
2.3.
Менежментнинг илмий ѐндашувлари ва тамойиллари
2.4.
Бошқарув усуллари
Назорат саволлари
III боб. Меҳнатни бошқариш усуллари
3.1. Меҳнатни бошқариш характери
3.2. Меҳнатни бошқариш турлари
3.3. Ф.Тейлорни меҳнатни бошқариш усуллари
3.4. Меҳнатни технократик бошқариш
Назорат саволлари
IV боб. Менежмент технологияси
4.1.
Бошқарув жараѐни ва вазифалари
3
4.1.1.
Режалаштириш
4.1.2.
Ташкил қилиш
4.1.3.
Мотивация
4.1.4.
Мувофиқлаштириш
Назорат саволлари
4.2.
Бошқарувда ахборотлар ва коммуникациялар
4.3.
Бошқарув қарорлари
Назорат саволлари
V боб. Ташкилотлар ва уларни бошқариш
5.1.
Ташкилотлар тушунчаси ва уларнинг тавсифи
5.2.
Ташкилотларнинг ички ва ташқи муҳити
5.3.
Ташкилотлар фаолиятини туркумлаштириш.
Ташкилий тузилмаларнинг турлари
5.4.
Асосий ташкилий-хуқуқий шакллар
5.5.
Ташкилотларни ривожланишидаги замонавий
тенденциялар. Ташкилотларнинг янги турлари
5.6.
Ташкилотларни стратегик бошқариш
5.7.
Ташкилий ўзгаришлар ни бошқариш
5.8.
Бошқарувнинг самарадорлиги
Назорат саволлари
VI боб. Менежмент ва корпорацияларнинг инновацион стратегиялари
6.1. Инновацион стратегияларни турлари
6.2. Таваккалчиликни тақсимлаш имконияти
6.3. Битта технологияни бошқаси билан алмаштирувчи S-симон эгри
чизиқлар
Назорат саволлари
VII боб. Менежмент ва корпорациялар хўжалик фаолиятини баҳоловчи
кўрсаткичлар
4
7.1. Хўжалик фаолияти кўрсаткичларини таҳлил қилиш усуллари
7.2. Баҳоловчи кўрсаткичлар
7.3. Ишлаб чиқариш ҳаражатлари кўрсаткичлари
Назорат саволлари
VIII боб. Замонавий менежер
8.1.
Менежер: тушунчаси, шахсий ва ишга доир
сифатлари, вазифалари
8.2.
Менежер ва етакчи
8.3.
Менежернинг услуби ва имиджи
8.4.
Ишга доир этика ва этикет
Назорат саволлари
IX боб. Бошқарув меҳнатини ташкил қилиш
9.1.
Бошқарув меҳнати: Таърифи, хусусиятлари, турлари
9.2.
Бошқарув меҳнатини илмий ташкил қилиш
9.3.
Раҳбарни ўзини ўзи бошқариши
9.4.
Менежер фолиятини режалаштириш ва ташкил
қилишнинг қуроллари
Назорат саволлари
X боб. Гуруҳ динамикаси
10.1.
Жамоа тушунчаси, турлари, шаклланиш босқичлари
10.2.
Таъсир ўтказиш ва ҳукмронлик
10.3.
Низоларни бошқариш.
10.4.
Ходимларни бошқариш
Назорат саволлари
XI боб. Кичик бизнесни бошқариш ва ташкилий жиҳатлари
11.1 Кичик бизнес тушунчаси
11.2 Кичик бизнесни бошқариш
11.3 Хусусий фирмаларни ташкил қилиш шакллари
5
Назорат саволлари
XII боб. Корхона қудратини бошқариш
12.1 Корхона қудратини бошқариш технологиясининг босқичлари
12.2 Корхона қудратининг рақобатбардошлиги
12.3 Корхона қудратининг рақобатбардошлигини баҳолаш
Назорат саволлари
XIII боб. Товарлар рақобатбардошлигини бошқариш
13.1. Рақобатбардошлик тушунчаси
13.2. Рақобатбардошликни бошқариш
13.3. “Товарни яшаш даври” концепцияси
Назорат саволлари
Атамалар луғати
Адабиѐтлар
6
КИРИШ
Замонавий менежмент бозор иқтисодиѐти шароитларида фаолият
юритувчи фирмалар, корхоналар, ташкилотларни бошқаришнинг вужудга
келган тизими сифатида уларнинг ишлаб чиқариш – хўжалик фаолиятини
самарали ривожланиши ва фаолият юритиши учун зарур шароитларни
яратилишини кўзда тутади.
Ҳозирги вақтга келиб саноат, савдо, тижорат, қишлоқ хўжалиги
соҳаларида бошқарувнинг бой амалий тажрибаси тўпланган. Ваҳоланки
ушбу масалани назарий томонлари хали етарлича ишлаб чиқилган эмас.
Афсуски, бизнинг мамлакатимизда маъмурий – буйруқбозлик тизими
якка ҳокимлигининг ўн йилликлари давомида бошқарув назарияси ва
амалиѐтини етарлича баҳоламаслик мавжуд бўлган. Марказлашмаган,
муқобил ва мотивация тамойиллари хос бўлган менежментга эса тўғридан
тўғри “денгиз ортидаги тентаклик” сифатида қаралган. Бундан ташқари,
бошқарув бўйича мутахассисларни тайѐрлаш деярли амалга оширилмаган.
Бунинг оқибатида 90 – йилларда биз аслида умумий, шу жумладан ислоҳотчи
раҳбарлар орасида ҳам, бошқарув саводсизлигига эга бўлганмиз, бу янги
тарихдаги Ўзбекистон жамияти ва иқтисодиѐтининг сўнгги юз йиллик
ичидаги саноат ва қишлоқ хўжалиги ишлаб чирариши пасайишининг
сабабларидан бири бўлган. Аммо 90–йилларда бошқарувга нисбатан
муносабатни тубдан ўзгариш зарурлигини тушуниш устунлик қилган.
Ўзбекистонда бозор муносабатларини шаклланиши, ташкилотлар томонидан
мустақилликни олиниши, рақобатни ўсиши илғор хорижий мамлакатлар ва
етакчи жаҳон фирмаларидаги бошқарув тажрибасини ўрганиш ва улардан
Ўзбекистон шароитларини ҳисобга олиш билан фойдаланиш, жамланган
мамлакат тажрибасини умумлаштириш, ҳамда бундан кейинги илмий
тадқиқотларни ўтказиш, менежмент соҳасида мутахассисларни тайѐрлаш
7
зарурлигини тақозо қилган. Шунингдек , бу нарса вақтнинг узоқ даврини
талаб қилади.
“Менежмент назарияси” ўқув курсининг мақсади талабалар томонидан
аниқ
бозордаги
бошқариладиган
объектнинг
рақобатбардошлигини
таъминлашнинг мажмуавий тизими сифатида менежмент тизимининг илмий
тамойиллари ва усулларини эгаллаш, уларни амалда қўллаш учун керакли
кўникмаларни мустаҳкамлашдан иборатдир.
Ушбу дарслик ўқишнинг ҳар хил шаклларидаги талабалари, ҳамда
менежмерларни мустақил ўрганишлари учун мўлжалланган. Дарсликнинг
мазмуни олий касбий таълимнинг Давлат таълим стандартига мос келади.
Дарслик ўз ичига қуйидагиларни олади: кириш, асосий матннинг еттита
боби- улардан ҳар бирида назорат саволлари, атамалар луғати ва адабиѐтлар
рўйхати мавжуд,. Асосий матн мантиқан ўз ичига менежментнинг асосий
тушунчалари ва таърифларини олувчи назорат асосларидан тортиб то
менежер фаолиятини ташкил қилиш бўйича амалий тавсияларгача бўлган
еттита ўзаро боғланган бобларга бўлинган.
Дарслик матнининг мазмуни “Менежмент назарияси” курсини эгаллашга
имкон беради. Назорат саволлари ѐрдамида ушбу фан бўйича билимларни
текшириш имконияти мавжуд. Тавсия этилган адабиѐтларни ўрганиш фанни
чуқурроқ ўрганишга имкон беради.
8
Do'stlaringiz bilan baham: | 
