N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

Off-line
arxitekturasiga asoslangan UPS varianti
(Back-UPS) 
11.6-rasmda keltirilgan. Bu holatda UPS tarmoq filtri (F), zaryad 
hosil qilish qurilmasi, eng sodda sxemalarda bajarilgan invertor 
va kommutator kabi bog‘lamalardan tashkil topgan. Kompyuter 
o‘zgaruvchan tok tarmog‘idan tarmoq filtri orqali ta’minlanadi. 
UPS ichida joylashgan akkumulator doimiy ravishda zaryad berish 
qurilmasidan zaryadlanadi. Akkumulatordan foydalanilganda kuch-
lanishni o‘zgartirgich ishga tushadi. Bir ish tartibidan ikkinchisiga 
o‘tish vaqti taxminan 4–5 ms. Bunday qurilmalarning eng katta 
kamchiligi generatsiyalash ish tartibiga soxta o‘tishidir. Bu vaziyatning 
yuzaga kelishiga sabab kompyuterning bevosita o‘zgaruvchan tok 
tarmog‘idan ozuqalanishi va kuchlanishning keskin o‘zgarishiga 
moyilligidir. UPSning bu turiga ARS firmasining Back UPS modeli, 
Invensys firmasining Powerware 3110 modeli (quvvati 600 V/A, 
batareyaning hajmi 9 amper-soat, maksimal yuklamaning quvvatlash 
vaqti 4,2 min) kiradi.
Chiziqli-interfaol UPS 
(Line-Interactive).
 
Chiziqli-interfaol 
UPSga kuchlanishni barqarorlashtirish funksiyasini kiritish uchun 
180 
Narxi birmuncha qimmat modellar “sovuq start” deb ataluvchi vazifani 
bajarish imkoniga ega. Bunda kompyuterni elektr ta’minoti tarmog‘ida kuchlanish 
bo‘lmagan taqdirda ham ishga tushirish imkoni mavjud. 
Zamonaviy uzluksiz elektr ta’minoti manbayi tizimli blokka ulanish imkoniga 
ega. Bu o‘z navbatida operatsion tizim vositalari orqali ichki akkumulatorlarning 
holatini nazorat qilish va ularning razryadi tugaganda muhim bo‘lgan ma’lumotlarni 
kompyuter xotirasiga saqlash va kompyuterni o‘chirish imkonini beradi. Bu vazifa 
akkumulator zaryadi tugaganda, kompyuter oldida foydalanuvchi bo‘lmasa, 
kompyuterni ishini avtomatik tarzda tugatishga mo‘ljallangan.
Odatda, uzluksiz elektr ta’minoti manbayining ichki akkumulatori 3–8 yil 
ishlashga mo‘ljallangan bo‘lib, undan keyin uni almashtirish talab qilinadi.
UPSdan foydalanishni va ulash sxemalarining turlarini ko‘rib chiqamiz.