N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

Windowsning 104 ta tug mali klaviaturasi. 
Microsoft kom-
paniyasi Windows 95 ope ratsion tizimi ni ishlab chiqish bilan bir 
vaqtda tarkibiga qo‘ shimcha uchta yangi tug ma kiritilgan yangi langan 
spetsi fikatsiyali Microsoft Natural Keyboard klaviaturasini taq dim 
qildi. Klaviaturaning tug malari qo‘shimcha o‘ng va chap Windows 
va  (ilova) tugmalari hisobiga 101 tadan 104 tagacha 
oshdi (4.1-rasm). Ulardan operatsion tizim yoki ilovalar darajasida 
qo‘llaniladigan  va  tugmalar kombinatsiyasiga ega 
bo‘lish uchun foydalaniladi.
Holatga o‘tish qurilmasi. 
Bu qurilmalarni ishlab chiqaruvchi 
kompaniyalar orasida eng yetakchisi Microsoft va Logitech kom-
paniyalari hisoblanadi. Tashqi ko‘rinishi turli xil bo‘lishiga qaramay, 
hamma qurilmalar bir xil 
ishlaydi.
Zoldir tipidagi sichqoncha.
 
Sichqonchaning ostki qismida 
rezina bilan qoplangan metall 
zoldir joylashgan. Bu zoldir 
yordamida sichqoncha stol bo‘y-
lab joyini o‘zgartirganda ayla-
nadi. Zoldirning aylanishi kabel 
orqali kompyuterga uzatiladi-
4.1-rasm. 
104 ta tugmali Windows 
klaviaturasi.
ning 
chap tugmasi
ning 
o‘ng tugmasi
 
tugmasi

---

67
gan elektr signallariga o‘zgartiriladi. 4.2-rasmda optik mexanik 
sichqoncha mexanizmi ko‘rsatilgan.
Optik sichqoncha.
 
Sichqonchaning joyini o‘zgartirishini qayd 
qilishning optik usuli eng rivojlangan usullardan biri hisoblanadi. 
Mouse Systems kompaniyasi ishlab chiqargan optik sichqonchaning 
dastlabki konstruksiyasida ishlash uchun koordinatli to‘rli maxsus 
gilamcha talab qiladigan datchik qo‘llanilgan. Bunday konstruksiyali 
qurilmalar yuqori aniqlikda ishlagani sababli, keng foydalaniladi. 
4.3-rasmda optik sichqoncha ko‘rsatilgan.
Optik sichqoncha an’anaviy zoldir tipidagi sichqoncha singari 
odatda simli va simsiz bo‘ladi. Simsiz sichqonchalarda axborot 
infraqizil datchik larga yoki radio chastotalarda uzatiladi.