N. I. SodIqova, E. a. KorNIyenko, M. d. XoShimxodjayEva periferIya va ofis qUrilmaLarini ta’MIrLaSh va ishLatish

Holatga o‘tish qurilmalarining in terfeyslari. 
Sichqonchani 
kompyu terga quyidagi usullar bilan ulash mumkin:
–
ketma-ketli interfeys orqali;
– tizimli platadagi sichqonchaning maxsus porti (PS/2) orqali;
–
ketma-ket shinalli universal port (USB) orqali;
– Bluetooth yoki boshqa turdagi simsiz aloqa yordamida.
4.2-rasm. 
Optik mexanik sichqoncha mexanizmi:
1
– qo‘l harakati yo‘nalishi bo‘yicha sichqoncha 
harakatlanadi; 
2
– sichqon chani tizim bilan ulash 
interfeysi; 
3
– buyruqlarni tanlash yoki uzatish tug-
malari; 
4
– vertikal va gorizontal aylantirish roliklari.
1
2
3
4
4.3-rasm. 
Logitech iFeel 
optik sichqonchasi 
 
(ostki ko‘rinishi).
Zaryadaloqali 
pribor kamerasi 
(ZAP)
Yorug‘lik tarqatuvchi diod 
(YTD) yuzani yoritishda 
foydalaniladi

---

68
Klaviatura interfeysi. 
ShK klaviaturasi asosiy ti zimga quyida 
keltirilgan ikki usuldan biri bilan ulanadi:
– PS/2 shtekkeridan foy dalangan holda ma’lumot lar uzatish 
maxsus ketma-ket kanali yordamida;
– USB porti orqali.
Tizimli blok bilan bog‘lanish 11 bitli ma’lumotni uzatuvchi 
ketma-ket kanal orqali amalga oshiriladi. Bulardan 8 biti ma’lumot-
ning o‘zini, qolgan 3 biti moslashtiruvchi va boshqaruvchi signallarni 
uzatadi.
Sichqoncha va
klaviaturani ulash razyomlari. 
IBM klaviatura-
larida dastlab ikkala tomonidagi uchlarida ulash razyomlari mavjud 
bo‘lgan kabeldan foydalanilgan, bu o‘z o‘rnida uni almashtirishni 
osonlashtirgan. Afsuski, IBM kompaniyasining zamonaviy klaviatu
-
ralarida SDL shtekkerli yoki telefon razyomlariga o‘xshash razyom-
lardan foydalanilmaydi.
Kabelni klaviaturaga ulash usulidan qat’iy nazar kabelning ik-
kinchi uchi tizimli bloka quyida keltirilgan shtekkerlardan biri yor-
damida ulanadi:
–
BabyAT tizimli platali kompyuterlarda qo‘llaniladigan 5 kon-
taktli DIN shtekeri;
– ko‘pincha PS/2 deb nomlanuvchi 6 kontaktli miniDIN shtekeri;
– USB shtekeri, shu inter feysdagi klaviaturalarda qo‘llaniladi.
4.4-rasmda bu razyom larning tashqi ko‘rinishi va kontaktlarning 
joylashtirilishi keltirilgan.
4.4-rasm.