N. E. Avezov, Sh. K. Ismailov, B. G’. Samandarov, “Elektronika va sxemalar 1” fanidan O’quv qo’llanma

Garmonik kuchlanish manbasini ulash. Faraz qilaylik,
(14.11)

kuchlanishli zanjir ketma-ket ulangan r qarshilik va L induktivlikka ulansin (14.1,v-rasm). (14.11) ifodadagi boshlang’ich faza kalit ulanish t=0 onidagi u=Sin manba kuchlanishini ifodalaydi.

O’tkinchi jarayonning tokini aniqlash zarur bo’lsin.

Zanjirning differentsial tenglamasini

(14.12)

echish uchun, umumiy usulga amal qilib, avval o’zgaruvchan tok nazariyasida ko’rilgan ( barqarorlik toki) xususiy echimni aniqlaymiz:

(14.13)

bunda

So’ngra, bizga ma’lum bo’lgan usul bilan, tarkibida integrallash doimiysi bo’lgan xarakteristik tenglama echimi aniqlaymiz:

(14.14)

bunda

Shunday qilib:

. (14.15)

O’zgarmas A qiymatini induktiv tok uchun boshlang’ich shartlardan aniqlaymiz. Ulanayotgan shoxobcha kommutatsiyagacha manbadan uzilgan bo’lganligi uchun, nolli boshlang’ich shartlar mavjuddir:

,

demak, t=0 bo’lganda (14.40) bo’yicha

(14.16)

bo’ladi.

Haqiqiy tok (to’laechim) quyidagichabo’ladi:
(14.17)
Uning grafigi esa 14.1-rasmda keltirilgan.
1
4.1-rasm
Nisbatan katta vaqt doimiysi (kichik r va katta L, ya’ni ) bo’lgan zanjirda tokning erkin tashkil etuvchisi T/2 yarim davrda deyarli ko’p o’zgara olmaydi, ammo (14.17) ning birinchi tashkil etuvchisi yarim davr ichida o’zining ishorasini o’zgartirishga ulguradi. Shuning uchun ulashningeng noma’qul sharoitida ( bo’lganda) o’tkinchi jarayon tokining maksimal qiymati barqarorlik rejimi toki ning amplitudasidan taxminan 2 marta katta bo’lishi mumkin.