N. E. Avezov, Sh. K. Ismailov, B. G’. Samandarov, “Elektronika va sxemalar 1” fanidan O’quv qo’llanma

Hisoblash qismi

Parallel tebranish konturi uchun L= 10 mGn, С =10nF, R= 10 Om, R_g= 10 kOm, bo'lganda 0,707 sathda xususiy aylanish co₀va siklik (davriy) f₀ chastotalar. Asllik Q, ekvivalent asllik Q_e, fe'l-atvor qarshilik p va o'tkazish yo'lagi f_A lar hisoblang.

Hisoblash natijalarini 1-jadvalga kiriting
1-jadval

Hisoblangan parallel tebranish konturining parametrlari

L, мГн	C, нФ	R, Ом	RГ, кОм	ω0 , рад/с	f0 , кГц	Q	QЭ	ρ , Ом	∆fA 0,707
10	10	10	10

Tajriba qismi
Tajriba qismida quyidagilar bararilishi zarur:

• 
  Tebranish konturing Af_{A 0},707 o'tkazish yo'lagi va rezonans chastotasini aniqlang;
  
• 
  O'lchash chastotalarining qiymatini hisoblang;
  
• 
  ACHT va FCHT qiymatlarini aniqlang;
  
• 
  ACHT va FCHT larining grafiklarini quring;
  
• 
  O'tkazish yo'lagi Af_A0,707 va tebranish konturining ekvivalent aslik Q_e ni aniqlang;
  
• 
  Tajriba natijalarini hisoblashlar bilan taqqoslang;
  
• 
  Generatorning ichki qarshiligi konturning ekvivalent aslligiga ta'sir aniqlang.
  

2-rasmda o'lchash o'tkazishning prinsipial sxemasi keltirilgan. Past chastotali generator gamonik tebranishlar manbai bo'lib xizmat qiladi (chiqish G2 «0 dB»).U_g generatorning chiqish kuchlanishini o'lchash uchun voltmeter PV1 ishlatiladi. U_k kuchlanish PV2 voltmetri yordamida o'lchanadi.

2-rasm. Parallel tebranish konturining ACHT va FCHT larini aniqlashning prinsipial

sxemasi

Qurilma elementlarini o'rnatish 3-rasmda keltirilgan. Kuchlanishni o'lchash xatoligi kamroq bo'lishi uchun PV1 va PV2 voltmetrni umumiy nuqtaga « » «minus» bilan ulang(«labaratoriya qurilmasining texnik tavsifi» ga qarang).

3-rasm. Parallel tebranish konturining (R_g= 10 kOm) ACHT va FCHT larini aniqlash uchun qurilma elementlarini ulash sxemasi

Voltmetr PV1 o'lchash chegarasini 20 V, PV2 voltmetrni ham 20 V (o'lchash jarayonida boshqasiga o'zgarishi mumkin) qilib o'rnating. Voltmetrlarning ish rejimlarini o'zgartirish tumblerini (U~) o'zgaruvchan kuchlanishni o'lchash holatiga o'rnating. Past chastotali generator chiqish kuchlanishi rostlagichini soat miliga qarshi oxirigacha burang. Yig'ilgan sxemani o'qituvchiga ko'rsating. Yig'ilgan sxemani o'qituvchi tekshirganidan so'ng qurilmani tarmoqqa ulang.

Past chastotali generator chiqish kuchlanishini U_g= 3 V qilib o'rnating. Keyinchalik ushbu kattalikni generatorning hamma chastotalarida o'zgarmas qilib ushlab turing.

Tebranish konturining hisoblangan xususiy chastotasi atrofida generator chastosini o'zgartirib, PV2 voltmetrning eng yuqori ko'rsatishi bo'yicha yoki fazometrning nol ko'rsatishi bo'yicha konturning haqiqiy rezonans chastotasini toping. O'lchangan foo'ich qiymatini yozing. PV2 voltmetr bo'yicha rezonans paytidagi U_Kr kontur kuchlanishini yozing.