|
2. Dastlabki hisob
2.1. RC-zanjirning (8.1,a-rasm) vaqt doimiysini ifoda yordamida hisoblang. R va Clarning qiymatlari 8.1-jadvaldagi variant bo’yicha aniqlansin.
8.1-jadval
RC-zanjir elementlarining parametrlari.
Vari-ant №
|
E, V
|
S, nF
|
R, kΩ
|
Vari-ant №
|
E, V
|
S, nF
|
R, kΩ
|
1
|
0,2
|
10
|
20
|
6
|
0,3
|
50
|
7
|
2
|
0,4
|
20
|
10
|
7
|
0,5
|
60
|
5
|
3
|
0,6
|
30
|
7
|
8
|
0,7
|
70
|
3
|
4
|
0,8
|
40
|
5
|
9
|
0,9
|
80
|
2
|
5
|
1,0
|
50
|
3
|
10
|
1,0
|
100
|
1
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.2. RL-zanjir (8.3-rasm) uchun vaqt doimiysini ifoda yordamida hisoblang. R va Llarning qiymatlari 8.2-jadvaldagi variant bo’yicha aniqlansin.
8.2-jadval
RL zanjir elementlarining parametrlari.
Vari-ant №
|
E, V
|
L, mHm
|
R, Kω
|
Vari-ant №
|
E, V
|
L, mHm
|
R, kΩ
|
1
|
0,2
|
10
|
100
|
6
|
0,3
|
35
|
300
|
2
|
0,4
|
20
|
200
|
7
|
0,5
|
50
|
500
|
3
|
0,6
|
30
|
300
|
8
|
0,7
|
70
|
700
|
4
|
0,8
|
35
|
400
|
9
|
0,9
|
80
|
800
|
5
|
1,0
|
50
|
500
|
10
|
1,0
|
85
|
1000
|
2.3. RC-zanjirning (8.1,a-rasm) 8.1-jadvaldan olingan R, C, E parametrlari qiymatlari, hamda to’g’ri burchakli impulsning chastotasi f=2 kHz va zichligi uchun sig’imdagi va qarshilikdagi kuchlanishlarning vaqtga bog’liqligini t=0; 0,1T; 0,2T; 0,5T; 0,6T; 0,7T; T nuqtalar uchun hisoblang. Hisoblash natijalarini 8.3-jadvalga kiriting.
2.4. RL-zanjirning (8.3,a-rasm) 8.2-jadvaldan olingan R, L, E parametrlari qiymatlari, hamda to’g’ri burchakli impulsning chastotasi f=2 kHz va zichligi uchun induktivlikdagi va qarshilikdagi kuchlanishlarning vaqtga bog’liqligini t=0; 0,1T; 0,2T; 0,5T; 0,6T; 0,7T; T nuqtalar uchun hisoblang. Hisoblash natijalarini 8.3-jadvalga kiriting.
8.3-jadval O’lchov va dastlabki hisob natijalari
Ifodalar
|
RC(6.2); RL(6.4)
|
RC(6.3); RL(6.5)
|
t
|
|
0
|
0,1T
|
0,2T
|
0,5T
|
0,5T
|
0.6T
|
0,7T
|
T
|
t,mks
|
|
|
|
|
|
|
|
|
uR,V
|
Xis.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O’lch.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
uL,V
|
Xis.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O’lch.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
uC,V
|
Xis.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O’lch.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3. Ishni bajarish.
3.1. RL-zanjirda o’tkinchi jarayonlarini tekshirish.
8.4-rasm. RL-zanjirda o’tkinchii jarayonlarini tekshirish
8.4-rasmda keltirilgan sxemani yig’ing va uning elementlari parametrlarini tanlangan variant raqamiga ko’ra (8.3-jadval) o’rnating.
Ushbu rasmdagi sxema RL-zanjirni o’zgarmas E kuchlanish manbasiga ulangandagi (0 t ti oraliqda) hamda RL-zanjirning qisqa tutashuvi rejimidagi (ti t T oraliqda) o’tkinchi jarayonlarining tadqiqotini olib borish imkonini beradi. Sxemaning 8.4-rasmdagi ulanishida induktivlikdagi uL(t) va sxema kirishidagi uVX(t) = e(t) kuchlanishlarni ostsillograf ekranida kuzatish mumkin. Qarshilikdagi kuchlanish uR(t)ning ostsillogrammasini ko’rish uchun esa 8.4-rasmdagi sxemada induktivlik bilan qarshilikning o’rinlarini almashtirish zarur.
Ostsillograf A va V kanallarining yoyish tezligi va kuchaytirilishini o’zgartirib uni shunday sozlanishini bajarishingiz zarurki, unda ostsillogramma masshtablarini o’zgarmas saqlagan holda ostsillograf ekranidan egri chiziqlarni chizib oling va zarur bo’lgan o’lchashlarni bajaring. O’lchovlar natijalarini 8.3-jadvalga kiriting.
3.2. RS-zanjirda o’tkinchi jarayonlarni tekshirish
RC-zanjirda o’tish jarayonlarini tekshirish uchun 8.4-rasmdagi sxemada induktivlik L ni sig’im S ga almashtirish zarur. Yangi sxema elementlarining parametrlari variant (8.1-jadval) bo’yicha o’rnatiladi.
Ostsillograf A va V kanallarining yoyish tezligi va kuchaytirilishini o’zgartirib uni shunday sozlanishini bajarishingiz zarurki, unda ostsillogramma masshtablarini o’zgarmas saqlagan holda ostsillograf ekranidan egri chiziqlarni chizib oling va zarur bo’lgan
4. Tekshirish uchun savollar
4.1. RL-zanjirning vaqt doimiysi quyidagiga teng:
Javoblar: A). L/R; B). LR; V). R/L;
4.2. RC-zanjirning vaqt doimiysi quyidagiga teng:
Javoblar: A). 1/(RC); B). RC; V). C/R;
4.3. ni grafik ravishda aniqlang:
J avoblar:
4.4. Quyida sxemasi berilgan zanjirning chiqishidagi o’tkinchi jarayon kuchlanishi u ning to’g’ri keltirilgan grafigini ko’rsating:
4 .5. Quyida sxemasi berilgan zanjirning chiqishidagi o’tkinchi jarayon kuchlanishi u ning to’g’ri keltirilgan grafigini ko’rsating:
Javoblar:
4.6. Quyida sxemasi berilgan zanjirning chiqishidagi o’tkinchi jarayon kuchlanishi u ning to’g’ri keltirilgan grafigini ko’rsating:
Javoblar:
4.7. Zanjir chiqidagi o’tkinchi kuchlanish u ning grafigini ko’rsating
4.8. Quyida sxemasi berilgan zanjirning chiqishidagi o’tkinchi jarayon kuchlanishi u ning to’g’ri keltirilgan grafigini ko’rsating:
4
.9. Quyida sxemasi berilgan zanjirning chiqishidagi o’tkinchi jarayon kuchlanishi u ning to’g’ri keltirilgan grafigini ko’rsating:
LABORATORIYA ISHI №.8
DIFFERENSIALLOVCHI VA INTEGRALLOVCHI ZANJIRLARNI TADQIQ ETISH.
Ishning maksadi: Electronics elektr sxemalari dasturlarining yordamida parametrlari va kirishdagi signal kirishlari turlicha bulganda passiv va aktiv zanjirlarni DK yordamida tajriba yili bilan tekshirish.
Nazariy ma’lumotlar
Differentsiallovchi zanjir (DZ) deb, chiqishdagi kuchlanish kirishdagi kuchlanishdan olingan shchosilaga tu\ri proportsional bilgan U2 = tirt=utblikka aytiladi, bu erda -izgarmas koeffitsient.
7.1-rasm. (a) DZ ning umumiy belgilanishi, (b) passiv RC va (v) RL lar.
Passiv va aktiv DZ lar mavjud.
Oddiy ikkielementli RC va RL zanjirlar (7.1.-b,v rasmlar) ma’lum shartlar bajarilganda passiv DZ biladi.
quyidagi shartni qanoatlantiruvchi RC zanjirlar (7.1.-b rasm) ancha keng qo’llanadi.
u1 = uC + uR = .
uR<C bilganda
;
u2 = uR RC ,
bu erda RC–zanjirning vaqt doimiysi.
UR << UC bilganda zanjirning differentsiallovchi bilishi ifodadan kirinadi, bu shcholda zanjirning vaqt doimiysi signal uzunligidan ancha kichik ( << tu).
Irnashgan garmonik shcholatda RC zanjirning kompleks uzatish funktsiyasi (7.1.-b rasm).
Do'stlaringiz bilan baham: |
