N djurayev, B. E. Eshmatov ehtimolliklar nazariyasi

Statistik kriteriy
deb, nolinchi gipotezani tekshirish uchun xizmat 
qiladigan 
K
tasodifiy miqdorga aytiladi. Masalan, ikkita normal taqsimlangan 
bosh tо‘plam dispersiyalarining tengligi haqidagi gipoteza tekshirilayotgan 
bо‘lsa, u holda kriteriy sifatida tuzatilgan tanlanma dispersiyalar nisbati olinadi:
.
2
2
2
1
s
s
F

(Fisher-Snedekor taqsimoti) 
Kuzatiladigan qiymat 
..
кuz
K
deb, kriteriyning tanlanmalar bо‘yicha 
hisoblangan qiymati belgilanadi.
 
Kritik soha
deb, kriteriyning nolinchi gipoteza rad qilinadigan qiymatlari 
tо‘plamiga aytiladi. 
Gipotezaning qabul qilinish sohasi
deb, kriteriyning gipoteza qabul 
qilinadigan qiymatlari tо‘plamiga aytiladi. 
Statistik gipotezalarni tekshirishda, agar kriteriyning kuzatiladigan qiymati 
kritik sohaga tegishli bо‘lsa, gipoteza rad qilinadi; agarda kriteriyning 
kuzatiladigan qiymati gipotezaning qabul qilinish sohasiga tegishli bо‘lsa, 
gipoteza qabul qilinadi. 
Kritik nuqtalar
k
kr
deb, kritik sohani gipotezaning qabul qilinish 
sohasidan ajratib turadigan nuqtalarga aytiladi. 
Kritik sohalar quyidagicha bо‘lishi mumkin: 
a
) 
о‘ng tomonlama
kritik soha: 
K>k
kr
 
b
) 
chap tomonlama
kritik soha: 
K
kr
 
c
) 
ikki tomonlama
kritik soha. 
К

kr 
Statistikaning kritik sohaga tushish ehtimolligi 

uning 
qiymatdorlik 
darajasi
deyiladi. 

---

108 
Nolinchi gipoteza о‘rinli bо‘lishi shartida 
K
kriteriyning 
kr
к
dan katta 
qiymat qabul qilish (о‘ng tomonlama kritik soha) ehtimolligi

qiymatdorlik 
darajasiga teng bо‘lsin: 





.
кr
k
К
Р
. 
Agar
.
.
кr
кuz
k
K

bо‘lsa, u holda nolinchi gipoteza rad qilinadi; agarda 
.
.
кr
kuz
к
К

bо‘lsa, u holda nolinchi gipotezani rad qilishga asos yо‘q.