N. B. Dilmurodov

Burun tog‘aylari
 A-qoramol Б - В- otlar tog‘ayi 1-burun lab yaltirog‘i 2-burunni kengaytiruvchi 
muskul 3-burunning yopn to‘gayi 4-qanotsimon tog‘ay plastinkasi 5-uning 
o‘simtasi 6-qanotsimon burma tog‘ayi 7-,,S,, shakilli tog‘ay 8-burun suyagining 
uchi 9-oziq suyagi 10-yuqorigi jag‘ suyagi, 11-tog‘ay to‘siq 12-burunning soxta 
teshigi 13-burunning ochib ko‘rsatilgani 14-burun kanali teshigi. 
Hiqildoq 
– 
larynx 
tog‘ayli toq kovak organ bo‘lib, u organizmda nafas olish 
va chiqarish havosini o‘tkazish, tovush chiqarish kabi vazifalarni bajaradi. 
Hiqildoqning skeletini 5 ta: halqasimon, qalqonsimon, 2 ta cho‘michsimon hamda 
hiqildoq usti tog‘aylari hosil qilgan. Yuqoridagi hamma tog‘aylar bir-biri bilan 
paylar yordamida birlashgan, halqasimon va cho‘michsimon tog‘aylar o‘rtasida esa 
bo‘g‘im hamda bo‘g‘im kapsulasi mavjud. 

---

Halqasimon tog‘ay
– 
cartilago cricoidea
yoy – 
arcus
va yuqori tomonda 
yotuvchi plastinka – 
lamina
dan iborat. Tog‘ay plastinkasi yoy tomonga yo‘nalgan 
bo‘lib, uning o‘rta qismida muskul o‘simtasi – 
processus muscularis
mavjud. 
Qalqonsimon tog‘ay – 
cartilago thyreoidea
hiqildoqning pastki hamda yon 
devorlarini hosil qiladi. Bu tog‘ayda pastki tomondan uning uzun tanasi – 
sorpus 
thyreoideus
ga birlashgan to‘rtburchak yon plastinka – 
laminae thyreoidea,
tanasining orqa tomonida biroz ko‘tarilgan joyi 
– prominentia laryngea, 
tanasining 
uchlarida esa uncha katta bo‘lmagan kesigi – 
incisura thyreoidea oralis et aboralis
lar bo‘ladi. Qalqonsimon tog‘ayning yuqorigi qismida oldingi va keyingi 
shoxchalar – 
cornua craniale et caudale
mavjud. Oldingi shoxcha pay orqali til 
osti suyagining katta shoxiga, keyingi shoxcha esa cho‘michsimon tog‘ayga 
birlashadi. Tog‘ayning oldingi shoxchasi hamda plastinkasi oralig‘ida qalqonsimon 
kesigi – 
incisura thyreoidea
joylashadi. Bu kesikning orqa qismi pay bilan to‘lib 
turadi, unda hiqildoqning oldingi nervi o‘tishi uchun teshik – 
foramen thyreoideum
bo‘ladi.