N. B. Dilmurodov

Boldir suyaklari 
A-itniki, B-cho‘chqaniki, V-sigirniki, G- otniki, D-yon tomoni. 1-g‘adir-budur joy, 
2-to‘piqaro bo‘rtiq, 4-yon bo‘rtiq, 5-ichki to‘piq, 6-to‘piq ariqchasi, 7-katta boldir 
suyagi tarog‘i, 8- katta boldir suyagi tanasi, 9-yon to‘piq, 10-ichki yon to‘piq, 11-
blok, 12-tizza osti o‘yig‘i, 13-tizza osti chizig‘i, 14-qon tomir teshigi, 15-kichik 
boldirning boshi, 16-kichik boldir suyagi, 17-to‘piq suyagi. 
Tovon usti suyaklari – ossa tarsi. 
Tovon suyaklari 3 qator bo‘lib 
joylashgan 6 ta suyakdan iborat. Birinchi qatorda 2 ta cuyak: tovon va oshiq 
suyaklari bo‘ladi.
Oshiq suyagi
– 
os tarsi, s. talus
o‘rtada joylashib, 3 ta blokdan tuzilgan: 
yuqorigi bloki – katta boldir suyagi uchun; pastki bloki markaziy cuyak uchun; 
plantar bloki tovon suyagi uchun. 
Tovon suyagi
– 
os tarsi fibulare, s. calcaneus
yon tomonda joylashadi va 
uzun bo‘ladi. 
Tovon suyagining tanasidan yuqoriroqda tovon o‘simtasi – 
processus 
calcaneus
bo‘lib, uning uchida tovon do‘ngligi – 
tuber calcaneus
bo‘ladi. Pastga 
tomon markaziy cuyak uchun bo‘g‘im o‘simtasi yo‘nalgan, o‘rtadan esa oshiq 
suyagini tutib turuvchi joy – 
sustentaculum tali
chiqadi.
O‘rta (2-ychi) markaziy qatorda markaziy tovon usti suyagi – 
os tarsi 
centrale
bo‘lib, u IV va V tovon usti suyaklari bilan qo‘shilishadi va bitta markaziy 
tarsal cuyak – 
os centrotarsale
ni hosil qiladi.
Pastki (3-nchi) qatorda 3 ta tovon usti suyaklari joylashib, ulardan 
birmuncha kattarog‘i III va IV suyaklardir. 
Birinchi tovon usti suyagi - 
os tarsi primum
kichkina, silindr shaklida, 
markaziy va uchinchi tovon usti suyaklari bilan birlashadi.
II – III (t II + III) – tovon usti suyaklari – 
ossa tarsi secundum et tertium
kalta, biroz egilgan suyaklar bo‘lib, markaziy va III tovon usti suyaklari bilan 
birlashadi.

---

IV va V tovon usti suyaklari – 
os tarsi quartum et quantum
bitta markaziy 
tarsal suyakka aylangan. 
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari. 
Otda – oshiq suyagida vintsimon 
blok bo‘ladi; tovon o‘simtasi uzun, do‘ngligi esa yoyiq, oshiq suyagini ushlab 
turuvchi joyning maydonchasi bo‘ladi; markaziy tovon usti suyagi to‘rtburchak va 
oshiq suyagi III va IV - V tovon usti suyaklari bilan birlashadi. III tovon usti 
suyagi uchburchak va markaziy hamda III tovon (oyoq-kaft) suyagi bilan 
birlashadi; IV - V tovon usti suyaklari kubsimon shaklda, V markaziy, III tovon 
usti, IV va III tovon (oyoq kaft) suyaklari bilan birlashadi va tomirlar uchun tana 
hosil bo‘ladi. Cho‘chqada – markaziy va IV + V tovon usti suyaklari faqatgina 
orqa tomondan qo‘shilishadi. Uchinchi qatordagi I, II, III tovon usti suyaklari
alohidalashgan. Itda – markaziy tovon usti suyagi yuqoriga tomon botiq; birinchi 
qatorda I, II, IV + V tovon usti suyaklari yotadi.