N. B. Dilmurodov

– a.profunda brachii
nozik bo‘lib, elkaning uch 
boshli muskuliga tarqaladi. 
Elkaning ikki boshli muskuli
– a.bicipitis
nozik bo‘lib, elka suyagining 
pastki distal qismidan boshlanadi va kurakning chuqur muskuliga boradi. 
Tirsakning kollateral arteriyasi
 
– 
a.collateralis ulnaris
tirsak o‘simtasining 
medial yuzasidan boshlanib, elkaning uch boshli, keng fassiyasini taranglovchi, 
kurakning yuza muskullariga va bilak-tirsak suyaklari terisiga tarqaladi. 
Bilakning kollateral arteriyasi
 
–
a.collateralis radialis
tirsak bo‘g‘imining 
bukuvchi yuzasidan o‘tib, suyaklararo umumiy arteriya bilan anastomoz hosil 
qiladi va tirsak bo‘g‘imi kapsulasiga, elka muskullariga, bilakuzuk bo‘g‘imini 
yozuvchi muskullarga, barmoqlarni yozuvchi muskullarga hamda birinchi 
barmoqni uzoqlashtiruvchi muskul va teriga tarqaladi.
Tirsakning qaytuvchi arteriyasi –
a.recurrens ulnaris
qoramolda yaxshi 
rivojlanmagan, bilaguzuk va barmoq bo‘g‘imini yozuvchi muskullariga tarqaladi. 
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari: 
Otda – elka arteriyasi oltita 
tarmoq beradi: 1) elkaning ichki aylana arteriyasi: 2) elkaning ikki boshli muskuli 
arteriyasi; 3) bilakning kollateral arteriyasi; 4) elkaning chuqur arteriyasi; 5) 
tirsakning kollateral va 6) tirsakning qaytuvchi arteriyasi. Cho‘chqada – elka 
arteriyasidan beshta arteriya tarmog‘i ajraladi: 1) elkaning chuqur arteriyasi; 2) 
elkaning ikki boshli muskuli arteriyasi; 3) tirsakning kollateral arteriyasi; 4) 
bilakning kollateral arteriyasi; 5) tirsakning qaytuvchi arteriyasi. Itda – elka 
arteriyasi ettita tarmoq beradi: 1) elkaning ichki aylana arteriyasi: 2) elkaning ikki 
boshli muskuli arteriyasi; 3) bilakning yuza arteriyasi; 4) bilakning kollateral 
arteriyasi; 5) elkaning chuqur arteriyasi; 6) tirsakning kollateral va 7) tirsakning 
qaytuvchi arteriyasi.
Suyaklararo umumiy arteriya – 
a. interossea communis
elka arteriyasidan 
tarmoqlanadi, bilak-tirsak suyagining yuqori qismidagi teshik orqali yon tomonga 
chiqib quyidagi tarmoqlarni beradi: 1) suyaklararo qaytuvchi arteriya 
– 
a.interosseus recurrens;
2) suyaklararo dorsal arteriya – 
a.interosseus dorsalis;
3) 
muskul tarmog‘i – 
rami musculares. 
Shu tarmoqlarni ajratgandan so‘ng bu arteriyani davomi suyaklararo palmar 
arteriya – 
a.interossea palmaris
deyiladi. Bu arteriya suyaklararo ariqchada 
joylashadi; bu arteriya bilaguzuk to‘ri uchun dorsal tarmoq beradi va kaft sohasi 

---

terisiga tarqaladi. Palmar arteriyaning ingichka tarmog‘i distal yoriqcha orqali 
bilaguzuk suyagining palmar yuzasiga chiqib, tirsak va o‘rta bilak arteriyalari bilan 
anastomoz hosil qilib, pastki tomonga yo‘naladi, kaftning (chuqur) palmar lateral 
arteriyasi – 
a.metacarpea palmaris (profunda) lateralis 
ni hosil qiladi. Bu arteriya 
barmoqning to‘rtinchi palmar arteriyasi – 
a.digitalis palmaris quarti communis 
ga 
quyiladi 
 
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlari: 
Otda – umumiy suyaklararo 
arteriya va suyaklararo dorsal arteriya tarmoqlarini beradi. Cho‘chqada – umumiy 
suyaklararo arteriya suyaklararo palmar va dorsal arteriyalarga bo‘linadi. Itda – 
umumiy suyaklararo arteriya suyaklararo palmar va tirsak arteriyasiga bo‘linadi. 
Suyaklararo palmar arteriya tirsak va o‘rta-bilak arteriyasi bilan birgalikda chuqur 
palmar yoyini hosil qiladi. Bu yoydan kaftning chuqur palmar arteriyasi, birinchi, 
ikkinchi, uchinchi va to‘rtinchi arteriyalari boshlanadi va ushbu arteriyalar umumiy 
palmar arteriyaga kelib qo‘shiladi.