N. B. Dilmurodov

 
 
 
Ot va kavsh qaytaruvchi hayvonlarning 
oshqozoni bezli qismining joylashishi 
1-qizilo‘ngach, 2-oshqozonning bezli qismi, 
3-oshqozon tubining bezli qismi, 4-pilorik 
bo‘limining bezli qismi, 5-o‘n ikki barmoq 
ichak, 6-oshqozon gumbazi, 7-oshqozonning 
qizilo‘ngach qismi, 8-otning ko‘r xaltasi, a-
katta burma, b-kichik burma, c-c*- katta 
qorinning yuqorigi va pastki xaltasi, d-
Qizilo‘ngach va kekirdakning 
joylashish tartibi 
Qizilo‘ngachning bo‘yin qismi, 
1*-uning burmasi, 2- ko‘krak 
bo‘limi, 3- hiqildoq, 4-kekirdak, 
5- 
diafragma, 
6-kekirdak 
tarmoqlangan joy 
 

---

to‘rqorin, e-qatqorin, t-shirdon. 
 
NAZORAT UCHUN TOPSHIRIQ VA SAVOLLAR 
- qizilo‘ngachning anatomik tuzilishi, qavatlari,qismlari va funksiyasini 
ayting. 
- bir kamerali oshqozonning anatomik tuzilishini ayting. 
- bir va ko‘p kamerali oshqozon qaysi hayvonlarda uchraydi? 
- ko‘p kamerali oshqozonning anatomik qismlari va tuzilishini ayting. 
- jigarning anatomik tuzilishi va topografiyasini ayting. 
 
O‘rta va keyingi bo‘lim ichaklarini tuzilishi
Darsning maqsadi:
qishloq xo‘jalik hayvonlarida ingichka(o‘n ikki 
barmoq, achchiq , yonbosh) va yo‘g‘on (chambar, ko‘r, to‘g‘ri) ichaklarning 
anatomik tuzilishi va topografiyasini o‘rganish. 
Ko‘rgazmali materiallar: 
rasm, mulyajlar va ho‘l preparatlar.
 
Ingichka bo‘lim ichaklar uzun, nisbatan tor va o‘ziga xos joylashuvga 
egadir. Hazm bo‘lish jarayoni bu bo‘limda yanada davom etadi, ya’ni fermentlar 
ta’siri ostida oqsillar, yog‘lar va ayrim uglevodlar suvda eruvchanlik darajasiga 
etadi. Shunday qilib, suvda erigan oziqa moddalarning asosiy qismi bu bo‘limda 
qonga so‘riladi. 
Ingichka ichaklarning shilliq pardasi epiteliy bilan qoplangan bo‘lib, har xil 
yo‘nalishli burmalar hosil qiladi. Bular esa shira ajratish va so‘rilish yuzasini 
oshiradi. Burmalar yo‘nalishiga qarab uzunchoq – 
plicae longitudinalis,
ko‘ndalang – 
plicae circularis
va to‘rsimon – 
plicae reticulares
bo‘ladi. Bundan 
tashqari mikroskopik burmalar yoki ichak vorsinkalari – 
villi intestinales 
ham 
bo‘ladi. 
Shilliq pardada asosan ikki xil: umumiy va duodenum bezlar mavjud. 
Umumiy bezlar – 
glandulae intestinales
oddiy, naysimon bezlar jumlasiga kirib, 
butun ichak bo‘ylab tarqalgan. 
Duodenal bezlar – 
glandulae duodenales
bu ham naysimon tuzilishga ega 
bo‘lib, shirdonning pilorik qismidan boshlanib, ichakning 6 – 9 metr uzunligigacha 
tarqalgan. Bezlar oqsillar, yog‘lar va uglevodlarni parchalash uchun ichak shirasi 
ishlab chiqaradi. Shilliq pardaning yuzasida solitar follikulalar 
– folliculi solitarii
bo‘lib, bu follikulalarning ko‘p miqdorda to‘planganligi peyerov toshmalari – 
limphanodi agreggati
deb yuritiladi. Muskulli pardasi yuzaki uzunchoq va 
birmuncha chuqur – halqasimon qavatlardan tuzilgan. Bu parda ichaklarning 
peristaltikasi – oldindan orqaga qaragan harakatlanuvi va antiperistaltikasi – 
orqadan oldinga qarab harakatini ta’minlaydi. 

---

Zardob pardasi ichak tutqichini hosil qiladi. 
Ingichka bo‘lim ichaklari tarkibiga o‘n ikki barmoq och va yonbosh 
ichaklar kiradi.