N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Victoria Aspinall.
Veterinary anatomy and Physiology. Textbook. New-
York, 2015.
114

---

Ko‘z yoshi suyagining ko‘z kosasi qismida ko‘z yoshi xaltasi- 
ning chuqurchasi bolib, unda burun-ko‘z yoshi kanalining teshigi 
joylashadi. Bu teshik burun, ko‘z yosh kanalini hosil qiladi va 
kanal burun bo'shlig'iga ochiladi. Xuddi mana shu yerda yupqa 
suyak plastinkasidan iborat ko‘z yoshi pufagi joyiashib, ularning 
yon tomondagisi katta, medial tomondagisi kichik bo‘ladi. Pufak 
kovagi yuqorigi jag‘ kovagi bilan birlashadi. Ko‘z yoshi suyagining 
ichki yuzasida u kovakning devori hisoblanadi.
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlar.
Otda — ko‘z yoshi 
suyagining oldingi va orqangi ko‘z yoshi do‘ngliklari bo'ladi; 
burun-ko‘z yoshi kanalining teshigi naysimon. It va mushuklarda 
ko‘z yoshi suyagi ko‘z kosasi asosida bo‘lib, unda ko‘z joylashadi 
va u orqali ko£zdan ko‘z yoshi burun bo‘shlig‘iga oqadi. Warning 
Kavaler King, Charlz Spaniel kabi ayrim zotlarida kalla skeleti 
normal rivojlanmaganligi kalla qutisining kichiklashishiga olib keladi 
va bosh miya joylasha olmaydi. Buning natijasida miyacha ensa 
teshigi orqali chiqishi (churra) mumkin va bir qator muammolar, 
jumladan gidrotsefaliya (miyada suyuqlik to‘planishi), siringo- 
mieliya (umurtqa kanalining ichini suyuqlik bilan to‘lishi) kelib 
chiqishi mumkin. Zararlangan itlar ushlab ko‘rilgandajuda og‘riqli 
reaksiya qilishi yoki uyg‘unlashmagan harakat qilishi (ataksiya) 
mumkin.1
Tanglay suyagi. 
Juft suyak bolib, qoramolda xoana teshigini 
hosil qiladi va yuqorigi jag‘, peshana, panjarasimon suyak, pastki 
burun chig‘anog‘i, ponasimon, qanotsimon suyaklar va dimog‘ 
bilan chegaralanadi.
Tanglay suyagi gorizontal va perpendikulyar plastinkalardan 
tuzilgan.
Gorizontal plastinka qattiq tanglayning uchdan bir qismini 
tashkil etadi. Unda havo kovagi, tanglay, burun yuzalari va burun 
tarog‘i farqlanadi. Tanglay suyagining oldingi va yon tomonlarida 
yuqori jag" uchun choklar boladi.
Tanglay suyagining perpendikulyar plastinkasining tekis media! 
va chokli yon yuzalari boladi; lateral yuzasi qanotsimon va
1