N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

H ayvonlardagi fa rq qiluvchi xususiyatlar.
Otda — burun 
suyagining asosi aylana shaklda; ichkarisida burun kovagi 
joylashadi; burun chig£anog£i tarog£i katta boladi. Itda — burun 
suyagi ko'z yoshi suyagi bilan birlashmagan, oldingi tomoni kuchli 
kengaygan hamda lateral va medial o £simtaga bo£lingan. It va 
mushuklarda burun bo‘shlig‘i kalla suyagining eng oldingi qismi 
bo£lib, undan yuqorigi jag£ va burun suyagining devori hosil bo'ladi. 
Burun bo£shlig£i tog£ay plastinkali burun to£siqlari orqali ikkiga 
bo£lingan. Har bir bo'shliq burun chig‘anoqlari deb nomlanuvchi 
yupqa gajakli suyaklar bilan to£lgan. Ular tebranuvchi epiteliy 
to£qimasi bilan qoplangan. Burun bo'shlig'ining orqa qismida 
burun va bosh miya bo'shliqlarining chegarasini hosil qiluvchi 
panjarasimon suyak joylashadi. Bu suyakning markazi ko'plab 
teshikchali maydonni hosil qilib, ular orqali hidlov nervi burunning 
shilliq pardasidan bosh miyaning hidlov piyozchasiga boradi.
Og'izning devori kalla skeleti pastki qismining uchta va tanglay 
suyaklaridan: jag'ning eng uchki kesuvchi qismi, yuqorigi jag'ning 
bir qismi va tanglaydan hosil bo'ladi1.
Yonoq suyagi. 
Juft suyak bo'lib, qoramolda chakka, ko£z 
yoshi, yuqorigi jag' suyaklari bilan chegaralanadi. Bu suyak yonoq 
yoyini, ko£z kosasini, jag£ kovagining hosil bo£lishida ishtirok yetadi. 
Yonoq suyagi asosi kirish tomonga qaragan, chakka o£simtasi va 
peshana о‘simtasi esa chiqish (aboral) tomonga qaragan bo'ladi. 
Yonoq suyagining tashqi yuzasida yuz, ko£z kosasi va chaynash 
maydonchalari farqlanadi. Uning ichki yuzasi yuqorigi jag£ 
kovagining bir qismini hosil qiladi.
Hayvonlardagi fa rq qiluvchi xususiyatlar.
Otda — yonoq 
suyagining faqat bitta chakka o£simtasi bo'ladi; chaynash may- 
donchasi cho'ziqroq.
Ko‘z yoshi suyagi. 
Juft suyak bo£lib, peshana, burun, yuqorigi 
jag£ va yonoq suyaklari bilan chegaralanadi. Ko£z yoshi suyagining 
tashqi yuzasi ko'z kosasi cheti bilan bo£lingan. Suyak ko£z kosasi 
qismi va yuz qismlaridan tuzilgan. Yuz qismida ko‘z yoshi suyagi 
o£simtasi bo'ladi.
1