N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Yuqorigi burun chig'anog'i. 
Uning oldingi (kirish - oral) qismi 
ventral yo'nalishda 1,5 marta aylangan bo'ladi, orqa (aboral) 
qismi esa buralmagan, nozik ilma-teshik suyak varaqchasidan 
iborat.
Burun chig'anog'ining spiralsimon bo'limi qisqa yirtiq orqali, 
o'rta burun yo'li bilan qo'shilgan, orqa qismining bo'shlig'i esa 
peshana va yuqorigi jag' kovagi bilan birlashadi.
Yuqorigi burun chig'anog'i yon tomondan burun suyagining 
tarog'iga, orqa tomondan esa panjarasimon suyakning gorizontal
136

---

varaqchasiga kelib birikadi. Uning yuzasi shilliq parda bilan 
qoplangan.
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlar.
Otda — dorsal va 
ventral burun chig‘anoqlari bir xil o‘!chamda boladi. Cho‘chqada 
— qoramolnikiga o'xshash.
Pastki burun chlg‘anog‘i 
qoramollarda yuqorigi jag'ning 
tarog'iga birikkan, uning oldingi qismi spiral shaklda 1,5 marta 
buralgan boladi va burunning o'rta yo'li bilan qo'shilishadi. Orqa 
qismi bitta bo'shliqdan iborat bolib, peshana va yuqorigi jag' 
kovagi bilan birlashadi.
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlar.
Otda — 1,5 marta 
faqatgina yuqoriga qarab buralgan boladi.
Til osti suyagi 
— toq suyak bolib, qoramollarda quloq suyagi 
bilan birikadi va til ildizini hamda hiqildoqning asosi bolib xizmat 
qiladi 
(42-rasm).
Til osti suyagi quyidagicha tuzilishga ega: tanasi tilning asosida 
joylashadi, uning oldingi tomonida tilga birlashadigan til o'simtasi 
boladi.
V-,' v v :'
f
f j i
3
42-rasm.
 Til osti suyagi:
A — otniki; В — qoramolniki; С — cho ‘chqaniki; D — itniki. 1 — tanasi,
2 — kichik shoxi, 3 — katta shoxi, 4 — pastki b o ‘g ‘ini, 5 — o ‘rta b o ‘g ‘ini,