N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Oldingi bolim ga 
qizilo‘ngach, jig‘ildon va ikki kamerali 
oshqozon kiradi.
1 Victoria Aspinall. Veterinary anatomy and Physiology. Textbook. New-
York, 2015.
397

---

Qizilo‘ngachning devori yupqa, shiLliq pardasi ko‘p qavatli 
epiteliy bilan qoplangan bo‘Mb, uzunasiga joylashgan burmalari 
bor. Tovuqlar muskuli 3 qavatdan: tashqi — uzunasiga, ichki va 
oraliq aylana qavatlardan tuzilgan. 0 ‘rdak, g‘ozlarda tashqi 
uzunasiga joylashgan qavat bo‘lmaydi. Qizilo‘ngach ko'krakka 
kirishdan oldin jiglldonni hosil qiladi. U donxo£r parrandalarda 
juda yaxshi rivojlangan, o‘rdak va g‘ozlarda haqiqiy jiglldon 
bolmasdan, urchuqsimon kengayish hosil qilgan. Jig‘ildonning 
shilliq pardasida bezlar ko‘p bo‘Hb, ular ajratgan suyuqlik yorda- 
mida ovqat shishib, tez eziladi. Qizilo‘ngach qorin qismining shilliq 
pardasida limfatik follikullar to£planib, qizilo'ngach bodomini hosil 
qiladi va shu yerda shilliq bezlari ham boladi.
Me’da. 
Parrandalaming oshqozoni bezli va muskulli bolim - 
larga bolinadi. BezU me’da qizilo'ngachning bir oz kengaygan 
qismi bolib, jigar bolakchalari oraliglda joylashadi, devori qalin, 
sermuskul, oshqozonga o lish joyi bir oz toraygan, devorida bezlar 
ko‘p bolib, sekret ishlab chiqaradi, ular oziq moddalar hazm 
bolishida qatnashadi. Donxo£r parrandalarda m e’da yaxshi 
rivojlangan, yowoyilarda esa aksincha boladi. Muskulli me’da 
donxo‘rlarda juda kuchli, yirtqichlarda kuchsiz rivojlangan bolib, 
ichki shilliq pardasi qattiq kutikulaga aylangan, chunki u har xil 
qattiq narsalarni hazm qilishga moslashgan boladi. 0 ‘rdak va 
g‘ozlar muskulli oshqozonining kutikulasi nozikroq boladi. Ular 
o‘n ikki barmoq ichakka ochiladigan joyda so‘rg‘ichli qismi bor.
Ingichka bo‘limi 
sut emizuvchilarnikiga o‘xshab, o ‘n ikki 
barmoq, och va yonbosh ichaklardan iborat. 0 ‘n ikki barmoq 
ichak uzun tugunsimon bolib, unga oshqozon osti bezi birikib 
turadi. Och va yonbosh ichaklar havo xaltachalari oraliglda 
joylashib, ichak pardasiga osilib turadi.