N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

yirik 
tomirlaming ko‘pdan-ko‘p kesimlari (20) topiladi. Shuning-
285

---

dek embrional tuxumdonda hosil bo'ladigan, keyinroq asosan 
reduksiyaga uchraydigan mag'iz qism tasmachalarining qoldiqlari 
bo'lgan epiteliy hujayralarining to'plamlari uchrashi mumkin.
Gistopreparat Sigirning tuxum
yo ‘li. Gematoksilin va eozin
bilan bo ‘yalgan.
80-rasm.
Sigirning tuxum yo‘li.
Kuchsiz obyektiv
Oddiy ko‘z bilan shilliq pardaning ko‘pdan-ko‘p burmalari 
joylashgan tuxum yo'lining teshigi ko'rinadi. Shilliq pardada hosil 
bo'lgan bo'ylama burmalar tuxum yo'lining o'ziga xos ichki 
rel'efmi hosil qiluvchi ikkilamchi va uchlamchi burmalarga ega. 
Kichik obyektivda tuxum yo'li devorini (kesma sektorlaridan 
birini) chizib olish kerak 
(80-rasm).
Tuxum yo'li teshigi (1) bir qavatli prizmatik epiteliy (2) bilan 
qoplangan. Yaxshi fiksatsiya qilingan preparatlarda katta obyek­
tivda uning tukchali-tebranuvchi va shilliq ajratuvchi hujayralardan 
iborat ekanligini ко'rish mumkin. Epiteliy ostida biriktiruvchi 
yumshoq to'qima va retikulyar elementlar aralashmasidan iborat 
shilliq pardaning xususiy qavati (3) joylashadi. Xususiy qavat 
tuxum yo'li shilliq pardasi burmalarining asosini hosil qiladi.
Unda xususiy qavatning mayda tomirlari (4) ko'rinadi. Tuxum 
yo'lida shilliqosti qavat yo'q va xususiy qavatdan keyin muskul 
parda keladi. Uning tarkibida ichki sirkulyar qavat (5)ni, birik­
tiruvchi yumshoq to'qimadan iborat keng muskularo qavatni (
6
) 
belgilaymiz. Muskularo qavatda chatishma hosil qilgan tomirlaming
286

---

kesimlari (7) uchraydi. Muskul pardaning ko‘pchiligi uzunasiga 
joylashgan silliq muskul hujayralaridan iborat tashqi qavati (
8
) 
kuchli taraqqiy qilmagan. Tashqarida preparat tayyorlashda oson 
ajralib ketadigan yupqa seroz parda (9) joylashadi.
♦ Gistopreparat
Yirtqichlar bachadoni. Mushuk bachadoni shoxining ko‘nda- 
lang kesimi 
(81-rasm).
Gematoksilin va eozm bilan bo‘yalgan.
Turli uy hayvonlari bachadonining tuzilishi o‘ziga xosliklarga 
ega. Bu organni o‘rganishni soddaroq tuzilishga ega yirtqichlar 
bachadonidan boshlash qulayroq. Preparatni kichik obyektivda 
qarash, umumiy tuzilishi to ‘g‘risida tasavvur hosil qilish va 
bachadon devorining bir qismini barcha pardalari bilan chizib 
olish kerak; detallami kuchli obyektivda qarash lozim. Bachadon 
teshigi preparatda endometriyning epiteliyi (
1
) bilan chegaralangan 
tor yoriqcha shaklidadir; bu biriktiruvchi to‘qimadan iborat xususiy 
qavatda (2) joylashgan bir qavatli kubik epiteliydir. Bachadonda 
xususiy qavat kuchli taraqqiy qilgan bo‘lib, bachadon devori 
qalinligining ancha qismini tashkil qiladi; uning to'qimasi 
hujayralar (fibroblastlar, gistiotsitlar va retikulyar elementlar)ga 
boy; bu yerda xususiy qavat tomirlarining kesimlari (3) ko'rinadi. 
Ko'pincha xususiy qavatda awalgi bo‘g‘ozlik bilan bog'liq qon 
quyilishining qoldig'i bo'lgan qon pigmenti gemosiderinning 
to'plamlari bilinib turadi. Epiteliy yirtqichlarda nisbatan to‘g‘ri