N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Urug‘donni kolaruvchi tashqi muskul 
qorinning ichki qiyshiq 
muskulidan hosil bo'ladi. U umumiy qin pardasining lateral 
yuzasida joylashadi va u bilan mahkam birlashadi; yorg£oqdan 
ko‘taruvchi muskulning fassiyasi ajraladi.
Umumiy qin parda bir-biri bilan mustahkam birlashgan tashqi 
fibroz va ichki zardob varaqchalardan tashkil topgan. Urug'don 
qorin pardasining visseral (ichkariga qaragan) varagl — maxsus 
qin parda bilan qoplangan. Umumiy va maxsus qin pardalar
1 Victoria Aspinall. Veterinary anatomy and Physiology. Textbook. New-
York, 2015.
264

---

o'rtasida qin bo'shlig ‘i bo‘lib, unda kam miqdorda zardob suyuqligi 
bo'ladi. Qin bo'shlig'i qin kanali orqali peritoneal bo‘shliq bilan 
tutashadi,
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlar.
Ayg‘irda — yorg‘oq 
qov suyagining chetida joylashadi; qorin devorida u biroz siqilgan; 
yorg‘oq terisida kalta, nozik junlar mavjud; yorg‘oqning yog‘ va 
ter bezlari yaxshi rivojlangan; teri rangi ko'pincha qora, ayrim 
hollarda pushti bo'ladi; muskul-elastik pardasi ko'plab silliq muskul 
tolaiarini saqlaydi; yorg‘oq to'sqichi yuqorigi tomondan jinsiy 
a’zo fassiyasini egallab oladi va u bilan zich birlashadi; muskul- 
elastik pardaning ostida urug'donni ko'taruvchi tashqi muskul 
joylashadi.
Cho'chqada — yorg'oq orqa chiqaruv teshigining yaqinida 
joylashadi; unda urug‘donlar qiyshiq holatda joylashadi; yorg'oq 
terisi siyrak jun bilan qoplangan.
Itda — yorg'oq orqa chiqaruv teshigiga yaqin joylashgan; 
yorg'oq terisi deyarli junsiz bo'ladi. Hayvonlarda gonadalar ya’ni 
urug'donlaming har birini ko'taruvchi paylar ushlab turadi. U 
yorg'oq shakllanganda har bir urug'donning ortki uchidan hosil 
bo'la boshlaydi. Bo'g'ozlikning kiyingi davrida paylar taranglashib 
ularni qorin bo'shlig'idan yorg'oqqa qarab tortadi. Urug'donlar 
qorin bo'shlig'idan yorg'oq ichiga chov kanali orqali o'tadi. Chov 
kanali qorin qiyshiq muskuli tolalarining orasidan chov sohasida 
o'tadi. Har bir urug'don uning qon tomirlari, nerv va urug' yo'li 
bilan birga qin pardalari bilan o'rab turiladi. Urug'donlaming 
yorg'oq ichiga tushishi ertangi neonatal hayotida boshlanib it 
bolasida