N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

(64-rasm).
Ko‘r ichak 
qoramolda silliq, silindrsimon shaklda bo'lib, qorin 
bo‘shlig‘ining o ‘ng yuqori tomonida joylashgan. U belning 
tengligida yonbosh va chambar ichakdan boshlanadi, uchi orqa 
tomonga qaragan. Ko‘r ichakning tanasi va uchi farqlanadi. Uning 
chambar ichak bilan qo'shilgan joyida yonbosh ichak quyiladi va 
yonbosh-ko‘r-chambar ichak teshigi hosil bo‘lib, bu teshik yonbosh 
ichakning sfinkteri bilan yopilib turadi. Ko£r-chambar ichak 
teshigida sfinkter bo'lmaydi. Ko£r ichakning devori shilliq, muskulli 
va zardob pardalardan tuzilgan. Shilliq pardasida vorsinkalari 
bo'lmaydi. Unda limfa follikulalari ko£p, peyerov toshmalari esa 
kam uchraydi. Umum ichak bezlarining naychalari uzun.
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlar.
Otda — ko£r ichak 
katta, S harfiga o‘xshash. Uning boshi, tanasi va uchi farqlanadi; 
boshida qavariq katta va botiq kichik burmasi boiib, kichik 
burmada ikkita; 
1
) yonbosh ichakni ko£r ichakka kirish teshigi;
2) ko£r ichakdan chambar ichakka chiqish teshigi mavjud. Kirish 
va chiqish teshiklarida sfinkteri bo'ladi. Ko£r ichakning boshi o£ng 
qovurg'alar ostida, o'ng yonboshda va bel sohasining o'ng tomoni 
bo'ylab pastga va oldinga, kindik sohasigacha boradi; uchi 
qalqonsimon tog£ay sohasida joylashadi.
Ko£r ichakning 4 ta uzunchoq lentasi bo'lib, ichakning uchki 
qismida yon hamda pastki lentalari bo'lmaydi, yuqorigi lentasidan 
yonbosh ichakka tutqich ajraladi. Qolgan lentalari oralig'ida 
cho'ntakchalar qatorini hosil qiladi. Ko'r ichak bel muskullariga, 
o'ng bo'yrakka, jigarga, oshqozon osti beziga 
12
barmoq ichakka,
! 
1 
Victoria Aspinall.
Veterinary anatomy and Physiology. Textbook. New-
l
York, 2015.
225

---

qorin devorini o‘ng va pastki qismlariga, och va kichik chambar 
ichak tugunchalariga, ilmoqchalariga tegib turadi. Ko‘richakning 
tanasi va uchi katta chambar ichak bilan o‘rab olingan.
Cho‘chqada — ko‘r ichak nisbatan kalta, diametri esa katta. 
Unda 3 ta lenta va uch qator cho‘ntakchalar bo‘lib, belning 
o‘rtasidan to uni oxirigacha boradi.
Itda — ko‘r ichak 2~3 ta burma (qayrilma) hosil qiladi, 2—4- 
bel umurtqalari oralig‘ida juda kalta tutqichga osilgan holda 
joylashadi. Etxo‘r hayvonlarda to ‘liq vazifa bajaradi. Ularni 
yonbosh ichak ajratib turadi va shu joyda yonbosh ichak — 
ко‘rich ak — yo‘g‘on teshigini hosil qiladi
.1