N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlar.
Otda — til uzun, 
ingichka va harakatchan, til ildizi oxirgi oziq tishlar orqasidagi 
chuqurchada joylashgan, tilning ustki yuzasida 
2
ta katta 
g‘ovsimon so'rg'ich, til ildizi yonlarida 
2
ta bargsimon so‘rg‘ichlar 
yotadi, orqa tomonida 
2
ta tanglay bodomchasi bo'ladi, til tanasi 
ildizidan 2 marta uzun. Cho‘chqada - tili nisbatan qisqa, uchi 
uzun, tilning ipsimon so‘rg‘ichlari yumshoq va nafis boladi.
♦ So‘lak bezlariga quloq orti bezi, jag‘ osti so‘lak bezi va til
osti so‘lak bezi 
(61-rasm).
a) 
Quloq orti bezi. 
Qoramollarda pastki jag' tarmoqchasining 
orqasida joylashadi. Pastki qismi qisqa katta chaynash muskuli 
bilan qoplangan, o‘rtaroqda esa bu bezning o'zi jag‘ osti so‘lak 
bezini qoplaydi. Quloq tomonda u keng va qalin, quloq suprasi 
asosining oldirog'ida yotadi. Quloq orti bezining konsistensiyasi 
qattiq, qizg'ish rangda bo'ladi.
1 
Victoria Aspinall.
Veterinary anatomy and Physiology. Textbook. New-
York, 2015.
202

---

Uning tashqi yuzasi boshning teri osti muskuli bilan qoplangan. 
Bezning ichki yuzasi jag‘ osti so'lak beziga, chaynash muskuliga, 
limfa tugunlariga tegib turadi. Bezning oldingi uchi biroz botiq, 
orqa tomoni qavariq bo'ladi. Uning yuqorigi uchi kengaygan va 
yumaloq, pastki uchi esa o'tkirlashgan. Quloq orti bezining yo'li 
pastki jag' suyagi shoxchasining medial tomonida joylashadi va 
bu yerdan u tomirlar o'tadigan kesik orqali yuzasiga chiqadi, 
yuqoriga ko'tarilib, lunjga, ya’ni 4-nchi oziq tishlar to'g'risida 
so'lak bezi so'rg'ichi ko'rinishida ochiladi.
Hayvonlardagi farq qiluvchi xususiyatlar.
Otda — quloq orti 
so'lak bezi quloq suprasi ostida joylashib, cho'ziq to'rtburchak 
shaklida pastga tushadi va havo xaltasini, til osti suyagini, umrov- 
til osti va umrov-jag' muskullarini, ko'krak-jag' muskuli payini 
hamda shu yerdan o'tuvchi arteriya, vena, nervlami yopib turadi; 
bezning oldingi va orqa burchaklari botiq. Cho'chqada — bu bez 
pastki jag'ning orqasida joylashadi va uchburchak shaklda bo'ladi; 
yuqorigi uchi quloq suprasi asosigacha yetib bormaydi; uning 
tashqi yuzasi yog' qatlami bilan qoplangan; ichki yuzasi chaynash 
va bo'yin muskullarini qoplab turadi; yuqorigi qismining old va 
orqa tomonida quloq orti limfa tugunlari joylashadi. Itda — 
uchburchak shaklda; yuqorigi qismi quloq suprasi asosini qoplaydi; 
bezning yo'li katta chaynash muskulidan ko'ndalangiga o'tadi va 
uchinchi oziq tish to'g'risida ochiladi.