N. B. D ilm u r o d o V, M. G. Karimov, Z. F. Norm uradova «hayvonlar morfologiyasi»

Hayvonlardagi fa rq qiluvchi xususiyatlar.
Otda — qattiq 
tanglayida 16—18 juft g‘ovlar boladi, o' ng va chap g‘ovlar birgalikda 
bitta umumiy yoyni hosil qiladi, jag‘ oraliq so‘rglchida burun 
tanglay kanali teshigi bolmaydi, shilliq osti qavati vena qon 
tomirlariga boy. Itda — qattiq tanglay aboral tomonda kuchli 
kengaygan; shilliq pardasi pigmentlashgan va 9
—10
juft silliq 
yoysimon g‘ovlari boladi; yumshoq tanglay til ildizigacha keladi. 
Oglz bo'shligl tubida ozgina til osti o‘smalari mavjud. Oglz 
bo‘shlig‘i shilliq parda bilan qoplangan. Bu jaglarda ko‘rinib turadi. 
Shilliq parda qattiq tanglayni qoplab oladi va og‘iz bo"shlig‘ining 
orqa qismidagi yumshoq to‘qimagacha davom etadi. Bu tanglayning 
orqa sohasida og‘iz va burun bo‘shlig‘i hamda halqumni oglz- 
halqum va burun-halqumga bolib turadi
.1
Til qalin, 
harakatchan mushakli organ bolib, oziqani olish, 
uning ta’mini aniqlash, oglz bo‘shlig‘ida aralashtirish, oziqa 
massasini halqumga yo‘naltirish uchun xizmat qiladi. Tilda asosan 
ildizi, tanasi va uchi farqlanadi.
Tilning ildizi halqumning boshlanish joyidan to oxirgi oziq 
tishgacha b o lg a n masofani egallaydi. U og‘iz bo ‘shlig‘ida 
chuqurroqda yotadi va til osti suyagiga birlashgan boladi. Til 
ildizi va tanglay — til yoyi o‘rtasida har ikkala tomonda tanglay 
bodomchasi joylashadi. Har bir tanglay bodomchasida 1—3 ta 
voronkasimon chuqurcha boladi. Shilliq bezlari yollari chu- 
qurchalariga yoki bodomcha (mindalin) yuzasiga ochiladi.
Til tanasi nisbatan yo‘g‘on, oziq tishlar oraliglda joyiashib, 
ko‘ndalang kesimida uch qirrali shaklga ega. Til tanasining pastki 
qirrasi oglz bo‘shlig‘i tubi bilan birlashgan. 
0
‘ng va chap qirralari 
yumaloq va ular tilning yon yuzalaridan ajratib turadi. Shilliq 
pardasi pastki yuzasida til yuganchasini hosil qiladi. Uning ustida
1