N. A. Egam berdieva arxeologiya ( 0 ‘quv qo‘llanma)

birinchi yarmiga oid boMib, Kaltaminor madaniyatining qamishli
bosqichi deb ko‘rsatadi.
Suvyorgan madaniyati sopol idishlari ustida 
qizil rang izlari
saqlanganligi 
bilan ajraladi. Tadqiqot jarayonida suvyorganliklar
dastlab doira shaklidagi yarim ertoMalarda yashaganlar, keyinchalik esa
u to ‘g ‘ri to'rtburchak shaklida boMgan.
M iloddan avv. II m ing yillikning ikkinchi yarm iga kelib, bu
madaniyatni yaratgan urug‘-jamoalar tozabog‘yobliklar bilan aralashib
ketadilar.
Tozabog‘yob madaniyati 
1938 yilda Amudaryoning quyi havza-
sidagi Oqchadaryo o ‘zani bo‘yidagi T ozabog‘yob kanali bo‘yidan
S.P .T olstov tomonidan topilgan.
T ozabog'yob madaniyati qadimgi Xorazm hududida miloddan
avvalgi II ming yillikning ikkinchi yarmida (m il.avv. X V asr)
shakllangan. Bu madaniyat aholisi ertoMa va chaylalarda yashab,
chorvachilik va qisman, qoMtiq dehqonchiligi bilan shug‘ullanganlar.
T ozab og‘yob kulbalari yarim ertoMa shaklida qurilib, ularning o ‘rtacha
m aydoni 1 2 -1 8
kv.m
ga teng. Kulba markazida o ‘choq boMgan. Kulba
bir oila uchun moMjallangan. Lekin kulbalar orasida maydoni 1 0 0 -1 2 0
kv.m
.ga teng boMgani ham uchraydi, ular bir urug‘ jam oa uchun
moMjallangan.
Sopol idishlar qoMda yasalgan q o ‘pol, m o‘rt boMib, xurmacha,
bankasimon idishlar va yarim doira shaklidagi kosalardan iboratdir.
Sopol buyumlar geometrik naqsh bilan bezatilgan. A rxeologlar ulami
tahlil qilib QozogMston va janubiy Sibir hududlarida tarqalgan
Andronova madaniyatiga aynan o ‘xshashini aniqlaganlar. Tozabog'yob
madaniyati moddiy buyumlariga o ‘xshash 
buyumlar quyi Zarafshon,