|
EGILGAN BOSHNI QILICH KESMAS
Shanba kuni edi. Va nihoyat, ustozning daldasidan
so‘ng qarorim q a t’iylashdi. M aktabdan chiqib, to ‘g ‘ri
Hoji buvanikiga qarab y o ‘lga tushdim . V elosipedda
ketyapm an-u, shayton dilim ga g ‘u lg 'u la soladi. «Hey,
ahm oq, uyidan haydasayam bum ingni tortib borave-
rasanm i? M ana k o ‘rasan, injiq bobong seni yuzing-
gayam qaram aydi. Pushaym on b o ‘lib ortingga qayta-
san». K o‘z oldim da ustozim YoMdoshali aka namoyon
b o ‘ladi. «Shaytonni gapiga quloq solmang, keyin af
sus chekib qolasiz. H ar bir kun g ‘animat». X ayollar
ichkanjasida m anzilga yetib kelganim niyam bilmay
278
qoldim. Eski b o ‘lsa-da, hali jozibasini y o ‘qotm agan
naqshinkor eshik lang ochiq. Asta ichkariga m o ‘raladim.
Xayolga g ‘arq b o'lg an Hoji buva oftobchoqqa solingan
k o ‘rpachada qaychi bilan tim oq olm oqda edilar. Soxta
tomoq qirib, chaqira boshladim .
- Qori buva! 0 ‘-ho ‘-o ‘ qori buva!
- Kim u, kiravering.
Meni k o ‘rishlari ham ono bobom ning yuzlariga
tabassum yugurdi.
- Iye, iye, Mullo Davron, hay-hay-hay, tushim m i-o‘n-
gimmi, bugun quyosh qaysi tom ondan chiqdi, ajabo...
Boshim egik, velosipedni devorga suyadim -u, sho-
shib borib q o ‘l uzatdim. Hoji buva meni o ‘zlariga tortib
quchoqladilar.
- Obbo, arazchi-ey, q o ‘rqm ay kelaverdingizm i?
N im a deyishim ni bilm ay, jim yerga qarab turaver-
dim.
- M ayli, xafa b o ‘lmang. O zgina oshirib yuborganim
rost, am m o shunchalik qilm asam , o ‘sha k o ‘chaga kirib,
keyin chiqolm ay qolardingiz, uvol b o ‘lardingiz-da,
mulla Davron. Q olaversa, sizga qilgan m ehnatlarim iz
behuda ketib, habata b o ‘lardi.
- K echiring, - dedim q ulog‘im gacha qizarib.
- Hechqisi y o ‘q. Egilgan boshni qilich kesmas.
Kelib yaxshi qilibsiz. Sizni ranjitib q o ‘yganim dan muz-
tar edim.
Yonim dagi Hamal sovg‘a qilgan tim oq olgichni
chiqarib, Hoji boboga uzatdim.
- Bu nim a?
- Tim oq oladigan asbob.
- Yopiray, shunaqa narsalar ham bormi?
Jilm ayib bosh silkidim va uni qanday ishlatish ke-
rakligini k o ‘rsatdim.
- E ju d a alomat-ku. Buni o ‘zingiz yasadingizm i?
- Y o ‘g ‘-e, yangi chiqibdi.
279
Bolalarcha quvonayotgan oqsoqolni k o ‘rib, yayrab
ketdim.
- Obbo m ulla Davron-ey, bugun fursatingiz qanday?
A gar b o ‘sh b o ‘lsangiz, ikkalam iz bir ish qilardik-da.
- Vaqtim bem alol, nim a ish ekan.
- K ir-chir yuradigan odam dan ham m a qochadi, bu
lling ustiga qari b o ‘lsangiz, urdi Xudo, ham m om ga
oborib kelasizm ikan, degandim.
- Mayli.
- Barakalla. Bo‘lmasam, siz bitta taksi gaplashib
keling. X izm at haqqini beramiz. U ngacha men tayyor
b o ‘lib turaman.
Ichimni kalam ushday kem irayotgan g ‘uborlar bir
zum da tarqab ketdi.
Tum an m arkazida yoshroq taksichi bilan kelishib,
tezda ortim ga qaytdim. Hoji buva m ashinaga asta
o ‘tirib, haydovchiga:
- A bdulhayni ham m om iga haydang, - dedilar.
A bdulhay aka jud a yaxshi odam ekan. U qori bu
va, qori buva deganicha parvona b o ‘lar, qariyaning
tashrifidan benihoya xursand edi. Tez orada hammom-
ning eng yaxshi xonasi tayyorlanib, ixtiyorim izga top-
shirildi. Hoji buvani avaylab yuvintirar ekanman:
- Bunisiniyam yechib q o ‘yavering, - dedim.
U kishi bosh chayqadilar.
- Zarari y o ‘q. Hayo pardasi o ‘rtam izdan k o ‘taril-
magani yaxshi. 0 ‘zingiz y o lg ‘iz b o ‘lsangiz ham,
bunday ishni qilmang. A lloh k o ‘rib turibdi-ku.
H am m om dan chiqib, yum shoq divanlar q o ‘yilgan
maxsus xonada dam oldik. A bdulhay aka chaqqonlik
bilan oldim izga issiq choy, hil-hil pishgan qaynatm a
sho‘rva keltirib, o ‘ziyam o ‘tirdi. O dob-u kam suqum lik
bilan Hoji buvaning dilkash suhbatlaridan bahram and
b o ‘ldi, duolarini oldi. Tashqariga kuzatib chiqar ekan,
tavoze bilan m ashina eshigini ochib, yana ehtirom
280
ko'rsatdi. Qoyil! Bu kam tarin, oliyjanob insondan
kattalam i qanday hurm at qilish kerakligini o ‘rgandim .
Ammo odobsiz haydovchining unga qarata «Eshikni
yoping» deya to ‘n g ‘illashi jaziram ada yoqqan d o ‘lday
hammani sergak torttirdi.
Hovliga kirar ekanm iz, ketishga chog‘lanayotganim -
ni sezgan Hoji bobo:
- Shoshm ang, m ulla Davron, sizga gap bor. Avval
boplab bitta choy dam lang, - dedilar. Choyni keltirar
ekanm an, hali men eshitm agan noodatiy baytlar qulo-
g ‘im ga chalinib, ostonada to ‘xtab qoldim.
O'limni elchisi keldi,
Ayo tan, hech bildingmu?
Sanga berdi xabar emdi,
Ко ‘zing ochib, uyaldingmu?
Bahor-u yoz-u kuz о ‘tdi,
О ‘lum qishlog ‘iga yetdi?
Ketar vaqting yaqin bo ‘Idi,
Safar zodini qildingmu?
Oyoq uchida ro ‘paralariga kelib o ‘tirdim. 0 ‘yga
tolgan Hoji buva boshlarini asta k o ‘tarib, k o ‘zlarim ga
qaradilar:
- Ertangi rejalaringiz qanday, o ‘g ‘lim?
- H ozircha hech qanday rejam y o ‘q.
- A gar x o ‘p desangiz, ikkalam iz bir atrofdagi d o ‘st-
larimizni ziyorat qilib kelardik-da.
- Siz nim a desangiz shu.
- Barakalla, o ‘g ‘lim. Ertagayam bugungiday bitta
ulov topib kelasiz-da. X o ‘pmi?
- M ayli-yu, «X izm at b o ‘lsa, tortinm ay aytavering»
deydigan m ashinali tanishlaringizga aytsak, qandoq
b o ‘larkin, - dedim ustozning pullarini tejaganday b o ‘-
lib. Bobo o ‘ylanib qoldilar.
281
- Shunday qilsak ham b o ‘laveradi-yu... Keling, o ‘z
yukim izni birovga ortmaylik. Pulni aziz tutsang, o ‘zing
xor bo'lasan, pulni xor qilsang (q izg ‘ansang dem oqchi),
o ‘zing aziz bo ‘lasan, - derdilar rahm atli otam.
- B o‘pti. Unda siz aytgancha b o ‘laqolsin.
- Ha, yana bir gap. Sal istarasi issiqroq haydovchi
toping, m ulla Davron. Boyagi yigitday tajang, badqovoq
b o im a sin . Y axshilikni chiroyli odam lardan kuting, -
deyilgan hadislarda. Pulini o ‘ylam ang, aytganini bera-
miz.
Hoji buva o4irgan joylarida gilam ning bir chetini
ko'tarib, qo g ‘ozga o ‘rog ‘liq nim anidir oldilar-da, q o ‘-
limga qistirdilar.
- Birovning omonati degandingiz...
Darrov sezdim , bu o ‘sha O tash bergan giyoh edi.
Tashqariga chiqqach, q o ‘limdagi narsani m aydalab
ariqqa otdim. Buni k o ‘rgan bobom:
- A dashgan d o ‘stingizning biz to ‘g ‘rim izdagi fikri
m a'qul emas, yana sizdan dom angir b o ‘lib yurm asin, -
dedilar.
Q o ‘rqib ketdim. U kishi b o ‘lib o ‘tgan voqealam i
xuddi k o ‘rganday gapirardilar. D onishm and qariyaning
ziyrakligi, kuchli quvvayi hofizasi oldida lol edim.
Do'stlaringiz bilan baham: |
