Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

Geografik xususiyati bo‘yicha segmentlash. 
Bozorni bu xususiyati 
bo‘yicha segmentlarga ajratish uni geogragik birliklarga, ya’ni davlat, 
hududlar, shaharlar, jamoatlarga ajratishni talab etadi. 

---

151 
Demografik xususiyati bo‘yicha segmentlash. 
Bozorning 
bu 
xususiyati demografik o‘zgaruvchilar ya’ni jinsi, yoshi, oila hajmi, 
ma’lumoti, dini va millati asosida birliklarga bo‘ladi. Demografik 
o‘zgaruvchilar – eng ommabop omillar bo‘lib, asosan iste’molchilarning 
guruhini farqlashga xizmat qiladi. Ommabop bo‘lishning birdan bir sababi 
shundan iboratki, tovarni iste’mol qilish intensivligining demografik 
belgilarga bog‘liqligidir. 
Oila a’zolarining yoshi va hayot tarzi. Iste’molchilarning iste’mol va 
xarid qilish qobiliyati yoshiga nisbatan o‘zgaradi. 
Jins. Jins bo‘yicha segmentlash avvaldan kiyimga nisbatan, sochni 
parvarishlash, kosmetika va jurnalga nisbatan qo‘llanilmoqda. Vaqti- vaqti 
bilan bu segmentlashning qulayligini boshqa bozor arboblari ham aniqlashdi. 
Daromad darajasi. 
Bozorni segmentga bo‘lishning yana bir eski 
usullaridan hisoblanib, daromadlar darajasi orqali u yoki bu tovargabo‘lgan 
iste’molchilar ehtiyojini har doim ham aniqlab bo‘lmaydi. 
Psixografik xususiyati bo‘yicha segmentlash. 
Psixografik xusu- siyati 
bo‘yicha segmentlashda xaridorlarning tegishlilik belgisiga ya’ni hayot 
(yashash) tarzi va shaxsiy xususiyatlariga ko‘ra jamoat sinfiga, guruhlarga 
ajratish. Biron bir demografik guruhning psixologik xususiyati turlicha 
bo‘lishi mumkin. 
Jamoat guruhi. Ko‘pgina firmalar, korxonalar o‘z ishlab chiqarishini 
ma’lum bir jamoat sinfiga moslab, ularning xarakterlarini inobatga olgan 
holda ishlab chiqaradi. 
Hayot tarzi. Markali va oddiy tovarlar sotuvchilari ko‘p hollarda 
xaridorlarning hayot tarzini inobatga olgan holda o‘z bozorlarini 
segmentlaydi. 
Bozorni segmentlarga ajratish xaridorlarni talab va ehtiyojlarini 
aniqlash masalasini hal etishning ideal vositasi bo‘la olmaydi, ammo shunga 
qaramay bu usul ishbilarmonlarni bu boradagi ishlarga qiziqtirish uchun 
qimmatli ma’lumotlar beradi. Bozor strukturasi, shuningdek, korxona o‘z 
ko‘lami hamda ixtisoslashuviga qarab ko‘pginahatto juda ko‘p segmentlarda 
sotish strategiyasini tanlashi mumkin, yoki aksincha, o‘z kuchini bo‘lib 
tashlamay, eng qulay va istiqbolli bir yo‘nalishda to‘plashi mumkin. 

---

152 
8.1.-rasm.