Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

Savdo vositachilaridan foydalanishning muhim afzalliklari 
 
Sanoat firmasi mahsulot eksporti bilan shug‘ullanganda importyor 

---

292 
mamlakat hududida savdo shaxobchalarini tashkil etish xarajatlarini tejaydi, 
chunki 
vositachi 
firmalar 
odatda, 
o‘z moddiy-texnika bazalariga 
omborxonalar, namoyish zallari, ta’mirlash ustaxonalari va boshqalarga ega 
bo‘ladi.Yana bir afzallik shundan iboratki, eksport qilinganda vositachilar 
ishlab chiqaruvchilarni tovar harakati, tovarni sotish bilan bog‘liq mahsulotni 
yetkazib berish, saralash, joylash, turli xillarga ajratish, bozorga moslashish 
va boshqalardan ozod qiladi. 
Uchinchi bir afzallik - qisqa muddatli va uzoq muddatli kredit asosida 
bitimlarni moliyalashda vositachi kapitalidan foydalaniladi. Bu holda 
vositachilarning banklar, transport hamda sug‘urta kompaniyalari bilan 
aloqasi barqaror bo‘lishi lozim. 
Diler 
- mustaqil kichik vositachi tadbirkor bo‘lib, oldi-sotdi ishlarini 
bajaradi va moddiy javobgarlikka ega.Vositachi hamkorlarni tanlash hamma 
tovar ishlab chiqaruvchilar uchun muhim omil hisob- lanadi. Eng avvalo, 
shunga ahamiyat berish kerakki, tanlab olinayotgan vositachi bir vaqtning 
o‘zida bozordagi sizning firmangizning raqobatchisi bo‘lmasligi kerak. 
Umumiy holatda vositachi firmalar ichidan sizning tovaringizni sotish 
bo‘yicha ixtisoslashganini tanlashzarur. Yana vositachi firmaning bozordagi 
obro‘- e’tibori, mavqeyi, moliyaviy ahvoli qanday va qaysi bank bilan 
ishlaydi kabi savollarga javob olishi kerak. Uning asosiy belgilari: savdo 
shaxobchalarining moddiy texnikasi, joylashishi, sotuvchi xodimlarning 
malakasi va boshqalar. Oldin sinash uchun biror yilga shartnoma tuziladi va 
vositachi savdo firma vakili, rahbari – menejeri, vositachini va uning 
shaxobchalarini shaxsan o‘rganadi. Vositachilar iloji boricha ko‘proq 
tanlanadi va ularning marketing - bozor dasturlariga ahamiyat beriladi. 
Hozirgi sharoitda vositachilar bajaradigan vazifalar va ko‘rsatadigan 
xizmat turlari g‘oyat ko‘p. Ular quyidagilardan iborat: 

sotishni tashkil etish ishlarini bajarish - kontragentlarni izlash, 
sotuvchi nomidan xaridni rasmiylashtirish, tovar haqi uchun pulto‘lanishini 
xaridor nomidan kafolatlash, reklama kompaniyalarini o‘tkazish va bozorni 
tadqiq qilish; 

transport - tashish ishlari, yukni sug‘urtalashni amalga oshirish, 
savdo harakatlarini moliyalash; 

texnik xizmat, sotishdan keyingi texnik xizmat ko‘rsatish, bozor 
to‘g‘risidagi axborot to‘plash va uni taqdim etish.