Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

Narx qulayligi
. Raqobatchilar mahsulotlarga ko‘ra sizning firmangiz 
mahsuloti va uning narxini ijobiy qabul qilgan xaridor o‘zida qoniqish hosil 
qiladi. Katta hajmdagi ulgurji xaridorlardan bitim tuzish orqali «narxning 
qulayligi»dan xaridor ko‘p iqtisod qiladi. Ya’ni foyda ko‘radi. O‘zida bor 
pulga narx arzon bo‘lgani uchun 1 tonna emas, 1,5 tonna mahsulot sotib olish 
imkoni tug‘iladi. 
Xaridorda narxdan qoniqishni ko‘tarish uchun bir necha imkoniyat- lar 
mavjud. 
Birinchi imkoniyat - turli aksiyalar, bayram chegirmalari, mavsumiy 
chegirmalar, sovg‘a qo‘shib sotish, sotuvdan so‘ng kafolatlangan bepul servis 
ko‘rsatish kabilar xaridorning narxdan qoniqishini oshiradi. 
Ikkinchi imkoniyat – narxlarni shunday shakllantirishdan iboratki, u 
xaridorni o‘ziga tez jalb qilsin. Masalan, A mahsulot – 600 so‘m, B 
mahsulot – 1000 so‘m, bular orasidagi 400 so‘m farq xaridor ko‘ziga tez 
tashlanadi. Boshqa mahsulotning narxi 20000 so‘m, ikkinchisiniki - 

---

245 
19600 so‘m, bu yerdagi 400 so‘m farq esa xaridor tomonidan sezilmas- ligi 
ham mumkin. Demak, bundan shunday xulosa qilish mumkinki, narxdagi 
farqlar absolyut holda qabul qilinmaydi. Bu yerda narx 
«ostonalari» ahamiyatga ega bo‘lib, masalan, bir qator kichik narx 
ko‘tarilishlari birdaniga katta narx ko‘tarilishiga qaraganda iste’molchi 
tomonidan yengilroq qabul qilinadi. 
Chakana savdoda yaxlit narxlardan ko‘ra «siniq» narxlar ko‘proq 
qo‘llanadi. (6000 so‘m o‘rniga 5,899 so‘m xaridor tomonidani yaxshiroq 
qabul qilinadi). 
Narx xavfsizligi 
tushunchasi xaridor haqiqatdan ham taklif qilinayotgan 
narx u uchun manfatli ekanligiga ishonch hosil qilinishini bildiradi. Narx 
xavfsizligini oshirishning 2 yo‘li bor. 
1.
Tovar sifatini turli tadbirlar orqali iste’molchiga talqin qilish, 
yetkazish, sifatini kafolatlash, iste’molchiga tovar sifati yoqmasa qaytarib 
olish shartini taklif etish kabilar iste’molchiga tovar sifatiga ishonchni 
orttiradi va narx xavfsizligini bildiradi. 
2.
Narx xavsizligi reklama orqali ite’molchiga yetkazilishi uning narxi 
tovar naflilik darajasiga mos kelishini bildirishdan iborat.