Mustaqillik yillarida O‘zbekistonda bozor munosabatlariga asoslan- gan

Kuzatuv 
– tanlab olingan insonlar guruhi xatti-harakatini turli 
vaziyatlarda ularning amallarini yozib borish orqali birlamchi axborotlarni 
yig‘ish hisoblanadi, masalan xaridorlarning do‘kondagi xatti-harakatlari. 
Kuzatuv usuli 
ham ko‘pincha boshqa marketing usullari kabi 
qo‘llaniladi. Kuzatuv o‘rganilayotgan obyektni ochiq yoki yopiq tarzda 
kuzatish, o‘rganishdan iborat. Masalan, xaridorni sotib olish xulq – atvorini 
kuzatish, sotuvchini sotish jarayonini, iste’molchini tovarga jalb qilish 
jarayonini kuzatish va shu kabilar kuzatuv obyekti bo‘lishi mumkin. 
Dala kuzatuvlari va laboratoriya kuzatuvlari ham o‘tkaziladi. 
Sotsiologiya va psixologiyada o‘tkaziladigan kuzatuv usullari marketing 
tadqiqotlarida ham qo‘llaniladi. Masalan, talabalar guruhida kompyuterga 
bo‘lgan ehtiyojni aniqlash maqsadida kuzatuv o‘tkazish kompyuter ishlab 
chiqaruvchi firma uchun qanday kompyuterlarni, qanday narxlarda, qanday 
dasturlar asosida ishlab chiqarishga asos bo‘ladi. Kuzatuv predmeti bo‘lib 
individiumlarning xususiyatlari va xatti-harakatlari (xaridor, o‘quvchi, 
sotuvchi), jarayonlar (xaridorlar oqimini o‘rganish, turli asbob-uskunalarning 
qo‘llanilishini kuzatish) hisoblanadi. 
Kuzatuv quyidagi jarayonlarda qo‘llaniladi: 
-
Tovar sotib olishda xaridorning xulq- atvori. 
-
O‘zaro muloqotdagi lahzali vaziyatlar. 
-
Psixologik holatlarning fiziologik o‘lchovlari. 
-
O‘quvchining xatti-harakati. 
-
Xaridorning xatti- harakati. 
-
Qoniqish samarasi. 
Tekshiruv 
– odamlardan ularning bilim darajasiga, mahsulotga bo‘lgan 
munosabati, nimani ko‘proq afzal ko‘rishi va xaridorlik xatti- harakatlariga 
asoslanib to‘g‘ridan to‘g‘ri so‘rov yo‘li bilan birlamchi axborot yig‘ish. 
Tajriba bir yoki bir necha omilning o‘zgarishini kuzatish va o‘lchash, 
qolganlarini esa o‘zgarishsiz qoldirish imkonini beradi (masalan, yangi o‘ram 
tovarni sotish hajmini oshirish imkonini beradi).