Mustaqil ishi 206-guruh talabasi Abduhamidova Sayyora

I.A.Boduen de Kurtene:
“ Til faqat kishilar jamiyatida mavjud ekan, u holda, uning ruhiy tomonidan tashqari, ijtimoiy tomoniga ham har doim e’tibor qaratishimiz kerak. Nafaqat individual psixologiya, balki sotsiologiya ham tilshunoslikning asosi bo’lib xizmat qilishi lozim” ,- deb yozgan.

A.N. Dittmar sotsiolingvistikaning predmetini shunday izohlagan:
“Sotsiolingvistika predmetini tilshunoslik va ijtimoiy fanlarning metodlaridan foydalanib, kim bilan qaysi tilda, qanday ijtimoiy muhitda va qanday maqsadda gaplashyabdi, nutq aktining oqibati qanday bo’ladi? degan savollarga javob beruvchi tarzida tushuntirishi mumkin” .
Nutqni ham lisoniy, ham etnik-etnografik xususiyatlarini hisobga olgan holda tadqiq etish natijasida sotsiolingvistikaning yangi tarmog’I etnosotsiolingvistika shakllandi va bugungi kunda bu jadal rivojlanmoqda.
Shu tamoyil asosida lisoniy birliklardan ijtimoiy(sotsial) etnik omillarni hisobga olgan holda qay birini muayyan sharoitda qo’llash ko’proq samarali, ya’ni ta’sirchan ekanligini o’rganuvchi etnosotsiolingvistikaning yangi bir tarmog’i etnosotsopragmatika yoki pragmatik etnosotsiolingvistika shakllanmoqda va rivojlanmoqda.
Shu asosda etnosotsopragmatika fani vujudga keldi. Bu atama yunoncha “etnos”-xalq, qavm, lotincha “sotsio”- ijtimoiy, mushtarak va yunoncha “pragma”- harakat, amaliyot so’zlarining birikishidan hosil bo’lgan.


Etnosotsopragmatika

Etnosotsiolingvistika

Sotsiolingvistika

Etnosotsiopragmatika fanining maqsad va vazifalari:


Etnosotsiopragmatika o’zi nima uchun kerak va bu fan orqali nimalarni o’rganishimiz mumkin?

1.	Muloqot jarayonining etnosotsiopragmatik tavsifi asoslari.
2.	Etnosotsiopragmatik tushuncha va kategoriyalarni aniqlash va ularni tavsiflash.
3.	O’zaro fikr almashinish jarayonini axloq-odob va etnik madaniyat me’yorlari bilan uyg’unlashtirishning nazariy metodologik tamoyillarini ochish va tavsiflash.
4.	Serqirra muloqot jarayoni tabiatini belgilovchi xilma-xil omillarning o’zaro uyg’unlashish shart-sharoitlarini aniqlash va tavsiflash.

Demak, sotsiolingvistika, pragmalingvistika va ular bilan bog’liq holda etnosotsiopragmatika fani vujudga keldi. Ushbu soha hali deyarli taraqqiy etib ulgurmagan bo’lsa-da, endi rivojlanib, boyib, tadqiq etilmoqda. Bu fan boshqa fanlar bilan uzviy bog’langan holda o’rganiladi. Masalan, etnosotsiopragmatika fanining madaniyatshunoslik fani bilan bog’liqliklarini o’rganadigan bo’lsak. Avval, madaniyat, madaniyatshunoslik atamalari bilan tanishib, ular o’rtasidagi bog’liqliklar haqida to’xtalamiz.