Mustaqil ish guruh: 3sa-19ee bajardi: Safarov Orifjon Qabul qildi: Norqulov Asliddin Navoiy-2021y. Mavzu: gidro elektr stansiyalar

NAVOIY KON METALLURGIYA KOMBINATI
NAVOIY DAVLAT KONCHILIK INSTITUTI
ENERGO-MEXANIKA FAKULTETI
ELEKTR-ENERGIYA KAFEDRASI
ELEKTR TA’MINOTI TIZIMIDA ENERGIYA TEJAMKORLIGI FANIDAN
MUSTAQIL ISH

Guruh: 3S^A-19EE
Bajardi: Safarov Orifjon
Qabul qildi: Norqulov Asliddin

Navoiy-2021y.

Mavzu: GIDRO ELEKTR STANSIYALAR.

Reja:

1. 
   O'zbekiston gidroenergetikasi.
   
2. 
   Gidravlik energiya va undagi foydalanish usullari.
   
3. 
   GES jihozlari.
   
4. 
   Gidroenergetik bo'g’inlar.
   
5. 
   Gidroelektrostansiyalardan foydalanish va uning asosiy muammolari.
   
6. 
   Energetika sohasida yurtimizda qilinayotgan ishlar.
   
7. 
   Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati.
   

1.O'zbekiston gidroenergetikasi

O'zbekiston energetik manbalarining samarali turlari bo'lgan gidroenergiyaga, neftegaz yonilg’isiga va toshko'mirga boy mamlakat hisoblanadi. Respublikamizda hozirgi kunda elektroenergiya ishlab chiqarishda asosiy manba bo'lib yonilg’i mahsulotlari hisoblanadi.

Har yili mamlakatimizda 60 mlrd. m3 ga yaqin gaz ishlab chiqariladi. Gaz va boshqa yonilg’i mahsulotlari 30-40 yil ichida ishlatilib bo'lishi mumkin.
Respublikamizda bir yilda tahminan 48 ming GVt. soat elektroenergiya ishlab chiqarilsa, bunda gaz va mazutdagi elektrostansiyalar ulushi 84% ni, toshko'mirdagi stansiyalar ulushi 3,5% ni va gidroelektrostansiyalar ulushi 12,5% ni tashkil qiladi.
Jahonda energiya iste'moli har 10 yilda ikki marta ko'paymoqda. GESlarni boshqa turdagi elektrostansiyalar bilan solishtirganda, quyidagi afzalliklarini kuzatish mumkin:
-GESlar har yili suv oqimidan tushuvchi suv energiyasidan foydalanadi va o'zining ishi uchun qimmat va qayta tiklanmaydigan yoqilg’ini talab qilmaydi;
-GES bo'yicha elektroenergiya tannarxi IESga nisbatan 5-10 marta arzon;
-GES o'z quvvatini tez o'zgarishi bilan harakterlanadi, (GES quvvati yuklanishga qarab o'zgaradi) va energiya tarmoq grafigining cho'qqisida ishlaydi;
-GESdagi jarayonlarni avtomatlashtirish hisobiga hizmatchilar soni IESga nisbatan 3-4 baravar kam;
-GES ekspluatatsiyasi qaytarilmaydigan suv iste'moli atrof muhitning na kimyoviy, na issiqlik ifloslanishi bilan kuzatilmaydi. GESlarga o'rnatilgan agregatlar yuqori 90%li FIK ga ega, IES larda esa 50 %.