8-sinf Anatomiya Tayyorladi: Soatova Iroda

xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Creative writing workshop

8-sinf Anatomiya

Tayyorladi: Soatova Iroda

Online repitetor: [phone]

5-Organizm funksiyasining boshqarilishi, sekretsiya bezlari

Organizm- bir butun sistema deganda nimani tushunamiz?

Organizmni bir butun sistema deyilishiga sabab , bizning tanamizdagi barcha organlar sistemasi bir biriga muvofiq holatda ishlashidadir. Ularning barcha funksiyasi bir biriga chambarchas boglsa, albatta uni tal bilan amalga oshadi:

Gumoral (gumor-suyuqlik) qon, limfa, tozgSIR KOz oz olib ishlaydi.

Bu jarayon ozidan boshqarilish deyiladi. Organizmimizda

Gomeostoz (harakatsiz) holati mavjud, gomeostoz bu barcha

hayotiy jarayonlarni normada ishlashi. Yayordan

oshmagan va kamaymagan holatda hamma organlar funksi-

yasini norma holatda ishlashi.

Ozidan boshqarilish qanday amalga oshadi? Nerv va gumoral

boshqarilish orqali amalga oshadi.

Organizm qachon ozidan boshqariladi? Qachonki uni

gomeostaz holati ishdan chiqsa. Gomeostaz holati qachon

ishdan chiqadi? Tashqi muhitdan mikrob, viruslar

organizmimizga kirib qolsa yoki qaysidir organimizning ish

faoliyati buzilsa gomeostaz holati ham buziladi.

Ana shu vaqtda esa nerv va gumoral boshqarilish ishga tushadi

va organizmning avvalgi holatiga qaytarishga urunadi.

Nerv orqali boshqarilish:

Nerv orqali boshqarilish bosh miya va orqa miya orqali yuzaga kelad. Inson tanasi nerv sistemasi bilan 2 tomonlama bogimiz issiq buyumga tegib ketganida undagi retseptorlar qoalib nerv impulsi hosil qilishadi, hosil botadi undan esa markaziy nerv sistemasiga, u yerda analiz va sintez qilingandan soingizni tortib olasiz. 2tomonlama boladi yalgan nerv impuls yuboriladi analiz sintez qilinib qaytib kelad.

Eslatma: 2tomonlama bogladi:

So, kol orqali tashqi muhitga yoki ichki organlar boiga chiqariladi.

Oshqozon osti bezi, jinsiy bezlar kiradi.

Nima uchun aralash sekretsiya bezi deyilmoqda? Chunki ular bir vaqtning oli bosir kozgsishiga tarsatadi.

• Kretinizm: yosh bolalarda ozgyinning oldingi qismida shish paydo boni meyordan kam ishlab chiqarilsa)
  
  • Bazedov kasalligi: modda almashinuvi kuchayib, nerv sistemasi qoaluvchanligi ortadi, kishi ozib ketadi. Bu kasallikda odatda koladi. Bu kasallikni davolash uchun avval bez funksiyasini pasaytiradigan preparatlardan foydalaniladi foydasi boat yoshidagi qizlarda yuzaga keladi: tez jahl chiqishi, uyqusizlik, ishtahaning pasayishi, terlash yuzaha keladi.
  
  Gipo funksiyalari (yalakdan iborat. Qalqonsimon bezning orqa yuzasida joylashgan, uning tolsagina sintezlanadi.
• Organizm ozgshashadi, odam holsizlanib, tez charchaydigan bozgllar qaltiraydi, yaladi.
  Gipo funksiya
  

  Gipofiz bezi:

  
  
  • Norirligi 0.5-0.6g.
  • Bu bez qon tomir orqali bosh miya gipotalamusi bilan bogy osir korta miyada joylashgan.
  • Melatonin gormoninin ishlab chiqaradi.
  • Pigment almashinuviga tarsatadi.
  • Epifiz bezi gipofizning gonadotrop gormoniga taatga yetishini sekinlashtiradi.
  • Bola 7 yoshga tongra balogxtaydi.
  
  Ayrisimon bez
  
  • Timus kosh suyagini orqa yuzasida joylashgan.
  • Chaqaloqlarda 12g, 14-15yoshda 30-40g gacha yetadi.
  • Bez timozin garmonini ishlab chiqaradi.
  • Bu garmon jinsiy bezlar funksiyasini pasaytirib, bolani balogkrak bezlari rivojlanishi kuzatiladi.
  • Timozin limfotsitlar hosil bosir kong va chap buyrak ustida joylashgan, birmuncha yassilashgan piramidalar shakliga ega.
  • Har bir bez tashqi poiz qismidan iborat.
  • Posir koiz qismi androgen, estrogen, adrenalin garmonlarini ishlab chiqaradi.
  • Androgen va estrogen jinsiy bezlar funksiyasini kuchaytiradi.
  • Adrenalin nerv qoalishini kuchaytiradi, muskullar toliqishini kamaytiradi, yurak qisqarishini, nafas olish va qon aylanish jarayonlariga tarsatadi, glukogenni glyukozga aylanishini tezlashtiradi yaplaydi, qondagi shakar miqdori kamayishiga yordam beradi.
  • Glukogon gormoni glikogenni glukozaga aylantirish bilan qonda shakar moddasi miqdorini oshiradi.
  • Qandli diabet qonda qand miqdori oshganda kelib chiqadi.
  • Gastrin gormoni oshqozonning ferment ajratish funksiyasiga tarsatadi.
  
  Jinsiy bezlar
  
  • Aralash sekretsiya hisoblanadi.
  • Erkaklarning androgen gormoni qonga ichki sekretsiya bezi sifatida chiqariladi.
  • testasteron erkaklarda ikkillamchi jinsiy belgilar (motiboringiz uchun rahmat!!!

http://hozir.org