Мундарижа ўҚув материаллар

2-мавзу. Фан ва ижод

Ижод тушунчаси. Ижод инсон фаолиятининг сифат жиҳатидан янги моддий ва маънавий қадриятлар яратувчи жараёни сифатида. Ижоднинг турлари. Ижод турмуш тарзи сифатида. Қонун этикаси, Ижод этикаси. Санъатда ва ҳаётда ижод.

Фан ва ижод, уларнинг ўзаро алоқаси ва ўзаро таъсири. Илмий ижод тарихан ривожланувчи қисмлар: табиатшунослик ва жамиятшунослик, фалсафа ва ижтимоий фанлар, метод ва назария, техник ва амалий тадқиқотларни ўз ичига олувчи яхлит тизим сифатида. Илмий ижод фалсафий масала сифатида.
Фалсафанинг илмий ижоддаги функциялари. Фалсафанинг ижод жараёнида реалликнинг маълум моделларини ишлаб чиқиши (онтологик аспект), фаннинг ҳақиқатни тушуниб етишнинг концепциялари, усуллари, йўллари ва методлари билан «қуроллантирилиши» (гносеологик аспект). Фалсафанинг ривожланаётган оламдаги ҳодиса ва жараёнларнинг ўзаро алоқаси ва ўзаро таъсирининг энг умумий тамойилларини ишлаб чиқиши (методологик аспект).
Ижод ва ҳозирги замон.
3-мавзу. Фалсафа ва фан тарихида ижод муаммоларининг
ишлаб чиқилиши

Миср, Кичик Осиё ва Қадимги Грецияда илмий-фалсафий тизим-ларнинг вужудга келиши. Мазкур тизимларнинг амалий хусусияти. Ўтмиш мутафаккирлари ижодий фаолиятининг ифодаси сифатида математика ва астрономия фанларининг вужудга келиши.

Милет мактаби. Фалсафани ижодий ривожлантиришга Фалес, Анаксагор ва Анаксимен қўшган ҳисса.
Левкипп ва Демокрит таълимоти атомистик назарияни ижодий ишлаб чиқишнинг мисоли сифатида. Левкипп ва Демокритнинг сабабият ҳақидаги таълимоти.
Платон ижоди. Билиш усули сифатида диалектика ғояларининг илгари сурилиши, Платон гносеологияси ва мантиғи. Fоялар диалектикаси. Платон этикаси ва сиёсати. Платон эстетикаси.
Аристотелнинг ҳаёти ва асарлари ижодий фаолиятга мисол сифатида. Фандаги бўлғуси тараққиётнинг Аристотель томонидан башорат қилиниши.
Уйғониш даври фалсафаси ва фани – XV-XVI асрларда ижтимоий ва илмий тафаккурнинг ривожланиши, фан ва фалсафа ижодий синтезининг ёрқин мисоли (Леонардо да Винчи, Н. Коперник, Кеплер ва бошқ.).
Янги давр фалсафаси ва фани. Фан ва техника ривожланиши давр ижодий тафаккурининг ёрқин ифодаси сифатида.
«Немис классик фалсафаси» вакилларининг ижодий фаолияти (И. Кант, Гегель).
XIX аср иккинчи ярми – XX аср бошида фан ва ижод. Табиатшу-носликдаги инқилоб. XIX аср охири – XX аср бошида яшаган буюк олимларнинг ижодий фаолияти (В. Вернадский, А. Эйнштейн ва бошқ.).
ХХ асрнинг иккинчи ярмида фан-техника тараққиёти ва ижод. Сциентизм, постпозитивизм.