Мундарижа сўзбоши

Shxerali (shvedcha-kichik orollar) qirg’oqlar qattiq kristalli jinslardan tuzilgan va materik muz bosishi ta’sirida bo‘lgan o‘lkalarda kuzatiladi. Finlandiya, Shvetsiya, Oq dengizning g’arbiy qirg’oqlari eng tipik shxerali qirg’oq hisoblanadi.

Dengiz sathini nisbiy ko‘tarilishi yuz bergan sayoz, past qirg’oqlarda limanli (yunoncha-buxta) qirg’oq hosil bo‘ladi. Limanlar pastekisliklardagi daryo vodiylarining quyilish qismi va yassi jarlarning suv bosishi natijasida vujudga kelgan. Limanli qirg’oqlar Qora va Azov dengizlari qirg’oqlarida rivojlangan.

Dengiz va ko‘l sohillarida nam qumlarning shamol ta’sirida harakatlanishidan Orol tipi qirg’og’i vujudga keladi. Bunday qirg’oqlarning chegarasi juda o‘zgaruvchan bo‘ladi. Sohil yaqinida hosil bo‘lgan dyunalarni dengiz bosishidan qirg’oq yaqinida ko‘plab orollar, qo‘ltiqlar, yarim orollar, bo‘g’ozlar va qum sayozliklari vujudga keladi. Bunday qirg’oqlar Orol dengizining sharqiy qirg’oqlarida kuzatiladi.