Mundarija Kirish I. Nazariy qism

Ikki normalliy eritmada H ning ajralish potensiyali

Pilatina katodda natriy ionlari ajralishi amaliy jihatdan mumkin emas, reaksiyaning standart potensiali ham xuddi shunday, juda katta manfiy qiymatga ega – 2,714 V ga teng.

Na⁺ + e → Na

Anodda ajralib chiqqan xlor qisman elektrolitda eriydi. Erigan xlorning miqdori eritmadagi NaCl natriy xlorid konsentratsiyasi va temperaturaga bog’liq. Eritmada suv va erigan xlor orasida muvozanat irnatiladi.

HClO + HCl (a) yoki Cl₂ + OH^-Cl₂ + H₂O
HClO + Cl^- (b)

HClO kislota juda kam dissotsialanadi. Xuddi NaCl natriy xloridning konsentrlangan eritmasida erkin hosil bilgan HClO kislota anod oldidagi eritma tarkibidagi ionlari unchalik o’zgarmaydi va juda kam ClO^- ionlari hosil bo’ladi, bu elektrolizga ta’sir qilishi mumkin emas. Biroq agar OH^- ionlar miqdori oshsa, diffuziya yoki mexanik aralashtirish tufayli, u holda HClO kislotaning erkin neytrallanishi uchun yaxshi dissotsialanadigan tuzi hosil bo’ladi.

ClO^- NaClO + H₂O HClO + NaOH + Na⁺ + H₂O (v)

HClO kislotaning neytrallanishi reaksiya (b) muvozanatini ungga siljitadi va yangi miqdordagi xlorning erishi uchun imkoniyat yaratadi. Agar ishqor miqdori katoddan berilsa, hosil bilgan xlorning ekvivalent miqdorida, u holda HClO kislota tuzi hosil bilishi uchun to’liq sarflanadi. Bu holda elektrolizda xlor ajralib chiqmaydi, balki HClO kislota tuzlari hosil bo’ladi:

ClOCl₂ + 2OH^- + Cl^- + N₂O

ClO ionlarining hosil bilishi elektroliz borish jarayoni tubdan o’zgartirib yuboradi, xuddi shunday bu ionlar razryadlanishi hosil bo’ladi, anodda potensialning kamligi Cl ionlariga nisbatan

Cl^- va ClO^- ionlarining zaryadsizlanish potensiyali
Shuning uchun xlornovat natriyning kam konsentratsiyasida ham anodda Cl va ClO^- ionlari birgalikda razryadlanadi