Mundarija: Dorivor o'simliklar biologiyasi va ekologiyasi fanining maqsad va vazifalari Dorivor o'simliklar bioekologiyasini o'rganishning asosiy usullari

Dorivor osimliklarga atropogen va agroekologik omillar tasiri
Tirik organizmlarga tasir etuvchi muhitning har qanday bolaklari ekologik omillar deyiladi. Muhit-quruqlik, suv, havo va yer osti qismlaridan iborat. Tashqi muhit tushunchasidan tashqari yashash sharoitlari degan tushuncha ham mavjud bolib, bu tushunchaga organizmning yashashi uchun zarur bolgan elementlar yoki omillardan yoruglik, issiqlik, suv, oziqlanish va shu kabilar kiradi. 1933 yilda D.N.Kashkarov muhit omillarini 3 guruh (iqlim, edafik va biotik) ga boladi. Keyinchalik 1950 yilda Alyoxin ekologik omillarni iqlim, edafik, orografik, biotik, antropogen va tarixiy guruhlarga ajratib organishni taklif qiladi.
ng tasiri nazarda tutiladi.
3. Antropogen omillar-bu inson faoliyati bilan bogliq bolgan omillar, yani odamlarning osimlik va hayvon turlari yoki ular guruhlarining tuzilishiga korsatgan tasiridir. Tirik organizmlarga juda kop omillar tasir korsatadi. Ana shu omillarning ayrim organizmlarga korsatgan tasiri natijasi esa xilma-xildir. Omilning organizm hayoti uchun eng qulay darajasi - optimal daraja deyiladi. Har qanday ekologik omillarning eng yuqori darajasi maksimum va eng qoyi darajasi minimum boladi. Bu omillarning birortasi oz vaqtida bolmasa yoki etishmasa organizmlarning normal osishi va rivojlanishi tugal otmaydi. Demak, ekologik omillarning har biri organizm uchun zarur bolib, ularning birini ikkinchisi almashtira olmaydi.Tuproqdagi suv osimliklarning suvga bolgan jami extiyojini taminlashning birdan-bir amaliy manbadir. U tuproq zarrachalari orasidagi boshliqlarda saqlanadi va tuproq umumiy xajmining 3060% gacha bolgan qismiga tugri keladi. Tuproq zarrachalari orasidagi boshliqlarning xossalariumumiy hajmi, ularning har xil olchamdagi shakllari va ozaro munosabati, osimlikning hayoti uchun muxim bolgan suv-fizik xossalari, yani kop yoki kam miqdordagi namlikni saqlash qobiliyati hamda suvning tuproqda osimlik «idizlari orqali har akat qilish tezligini belgilaydi.
Tuproq zarrachalari orasidagi boshliqlar butunlay suv bilan tolgan bolishi mumkin. Ammo kopincha suv boshliqlarning bir qismini egallaydi, qolgan qismi esa tarkibiga kora atmosfyera havosidan farq qiladigan havo bilan tolgan boladi. Qattiq faza tuproq umumiy hajmining 4070% ni tashkil etadi. Tuproq, hajmining qattiq faza bilan tolmagan qismi bugsimon holatdagi suvga ega xavo bilan tolgan boladi. Bunday vaqtda tuproq suvga tuyinmagan deyiladi.