Mundarija: Dorivor o'simliklar biologiyasi va ekologiyasi fanining maqsad va vazifalari Dorivor o'simliklar bioekologiyasini o'rganishning asosiy usullari

16-mavzu Dorivor o'simliklarning geografik tarqalishi.
Bugungi kunda dorivor o‘simliklarga bo‘lgan qiziqish tobora ortib, ularni nafaqat tabiatdan yovvoyi holda terib olish, balki plantatsiya usulida ko‘paytirish va qayta ishlashni tashkil etish bilan shug‘ullanuvchi fermerlar va tadbirkorlar soni ham sezilarli darajada oshib boryapti.
.UZ > Dorivor o‘simliklar
Respublikada dorivor va ziravor o‘simliklarni rivojlantirishda erishilgan natijala
Maʼlumki, O‘zbekiston tabiiy va geografik jihatdan dorivor o‘simliklarga boy hudud bo‘lib, bu yerda 4500 turga yaqin tabiiy holdagi o‘simliklar uchraydi. Shulardan 1200 ga yaqini dorivor xususiyatga ega. Ayni paytda O‘zbekiston Respublikasida 112 turdagi dorivor o‘simliklar rasmiy tabobatda foydalanishga ruxsat berilgan, ularning 80% ini tabiiy holda o‘suvchi o‘simliklar tashkil etadi.
Respublikamizda birgina 2020-yilda jami 50 mln dollarlik 16 ming tonna dorivor o‘simliklar xomashyosi qayta ishlanib, tayyor yoki yarim tayyor mahsulotlar Xitoy (52,3%), Turkiya (16,7%), Afg‘oniston (10,6%), Janubiy Koreya (3,7%), Xindiston (3,9%), Germaniya (1,5%) va boshqa davlatlarga (11,3%) eksport qilindi.
Xususan, 2020-yil boshida respublikaning barcha hududlarida jami 11,5 ming ga yer maydonda dorivor o‘simliklar mavjud bo‘lgan bo‘lsa, bahor mavsumida 1,8 ming ga yer maydonda ichki va tashqi bozorlarda haridorgir 37 turdagi bir va ko‘p yillik dorivor o‘simliklar ekilib, dorivor va ziravor o‘simliklar maydoni 13,3 ming gektarga yetkazildi.
Hozirgi kunda eksport salohiyati yuqori bo‘lgan dorivor o‘simliklarning plantatsiyalari yildan-yilga kengayib bormoqda. Joriy yil 162 ta subyekt tomonidan 15,6 ming gektar maydonda 45 turdagi dorivor o‘simliklar yetishtirilmoqda (o‘tgan yilga nisbatan 2,3 ming ga ko‘p). Shuningdek, mamlakatda 11 ta subyekt tomonidan 14 turdagi dorivor va ziravor o‘simliklar urug‘ va ko‘chatlari tayyorlanmoqda.
Ushbu sohani yanada rivojlantirish maqsadida 2022-yilda ichki va tashqi bozor talablari hamda marketing natijalaridan kelib chiqib, jami 17,4 ming (2021-yilga nisbatan 1,8 ming ga ko‘p) gektarda dorivor o‘simliklar ekinlarini yetishtirilishi rejalashtirilib, shundan asosiy maydonlarda 4,5 ming gektar, lalmi yerlarda 12,9 ming gektarga yetkaziladi.