Muhokama qilinib o‘quv jarayoniga foydalanish uchun tavsiya qilingan


 Boshkaruv karorlarini (optimizasiyalash) usullari va ularni bajarilishini tashkil



Download 2,43 Mb.
Pdf ko'rish
bet356/389
Sana30.12.2021
Hajmi2,43 Mb.
#97407
1   ...   352   353   354   355   356   357   358   359   ...   389
Bog'liq
kichik biznes va tadbirkorlik

12.4. Boshkaruv karorlarini (optimizasiyalash) usullari va ularni bajarilishini tashkil 
etish. 
Boshkaruv  karorlarining  asosi  deb  optimal  variantga  eng  yakin  bulgan,  eng  zur  variant 
kabul  kilinadi. Bu  variant  mexnatni, moliyaviy-texnik  resurslarni va vaktni  eng  kam  sarf 
kilingan  xolda,  korxonadagi  mavjud  xolat  xakidagi  mantikiy  axborotlarni  yigib,  taxlil 
kilish orkali kelib chikadi. 
Karor modelini ishlab chikish 
Karor variantlarini ishlab chikish
 
Karor variantini baxolash va taxlil kilish 
Kuyilgan maksad yoki vazifalar bajarilishi mumkin bulgan natijalarini tekshirish 
Anik vaziyat 
Xavf xatarli vaziyat 
Noanik vaziyat 
Variantni optimal 
baxosi bilan 
ta‘minlash 
Variantning kup foydali yoki 
eng zur baxosini tanlash 
Maksadga yetishish 
yuliga javob beradigan 
variantni tanlash 
Karor variantini baxolash kriteriyasining yakuniy tanlovi. Asosiy alternativ 
variantini tanlash 
Karorlarni tasdiklash, ma‘muriy aktlarni chikarish va ularni ijrochilarga yetkazish 
Karor bajarilishini nazorat kilish, uning amalga oshishini samarasini baxolash 
Rejalashtirilgan darajadan xoli bulgan buysunuvchi obyektlarning axvolini baxolash. 
Кейинги карорлар эхтиѐжини аниклаш 
 


 
194 
Optimal karorni yoki unga yakin karorni tanlashda kerakli usul va uslubni kullash darkor. 
Boshkaruv  amaliyotida  karorlarni  kabul kilish  va  ular  bilan ishlashning  kuyidagi  usullari 
mavjud: 
*  tizimli-iktisodiy va ijtimoiy taxlil, statistik javoblar va baxolar usuli; 
*  variantli  katorlarning,  ya‘ni  reja  -  ishlab  chikarish  kabi  modellarni  taxlili,  rivojlanish 
tendensiyalarini va ishlab chikarishning mavsumiy xarakterini aniklash usuli; 
*  tajriba  javoblarini  statistik  taxlilini  uz  ichiga  olgan,  tajribaviy  modellashtirish  usuli. 
Yechilayotgan  muammolarni,  jarayonlarni  modellashtirish  usuli,  EXM  va  iktisodiy-
matematik  metodlar  orkali  bajarilsa,  xujalik  yurituvchi  subyektning  faoliyatidagi 
kamchilik va yutuklari optimal ravishda kuzatish mumkin; 
*  matematik dasturlash usuli; 
*  maksadlarni  baxolash  va  kutilayotgan  xavf  nazariyasi  usuli.  Bu  usul  ukitish    va 
motivasiya nazariyasini xisobga olib tabiatni ulchash va bashorat kilish uchun ishlatiladi; 
*  modellashtirish  va  tadbirkorlikka  oid  uyinlar  usuli.  Bu  usul    EҐM  ishlatilishini  takozo 
etadi; 
*  Noaniklik  sharoitida  individual  karor  kabul  kilishga  xar-xil  yondashishlarni  uz  ichiga 
olgan kidirishlar nazariyasi; 
*  xarajatlar  usuli.  Bu  usul  ya‘ni,  axborotlar  yigish,  taxlil  kilish  va  ishlatish  juda  kup 
mablag talab etadi, bunda boshkaruvchi agar bu usul optimal javob topishga yordam bersa 
xarajatlar oldida tuxtashi kerak emas; 
*  noma‘lum  va  noanik  vaziyatlarni  baxolash  va  taxlil  kilish,  odatda,  mavjud  ishonchli 
ma‘lumotlar orkali amalga oshiriladi. Bu xolda kabul kilinadigan karor korxona uz oldiga 
kuygan  maksadga  boglik.  Ba‘zan  karor  kabul  kilish  iktisodiy-ijtimoiy  tizimining 
rivojlanish  konuniyatiga  va  tendensiyasi,  shuningdek  taxliliy  xisob-kitoblar  asosida 
amalga  oshirish  mumkin  buladi.  Boshka  xollarda  albatta  muammoning  chukur  taxlili  va 
xar tomonlama birlashuvi kerak buladi, ya‘ni muammoning turlicha karab kerakli taxlil va 
xisob-kitoblar utkaziladi; 
*  karor  kabul  kilish  jarayonini  soddalashtirish  boshkaruv  jarayonidagi  mexnat  doirasini 
pasaytiradi. Agar tizimli taxlil doimo utkazilsa, karorlarni ishlab chikish usuli borgan sari 
soddalashib  anik  xolatga  keladi.  Soddalashgan  xoldagi  karorlar  kabul  kilish  va  ularning 
samarasini  baxolash  kupincha  korxona  faoliyatining  taxlili  takrorlanuvchi  xolatida 
kullaniladi. 
*  mutaxassislar  baxosi,  mutaxassislar  taxlili  asosida  olinadi.  Bu  narsa  xatolarni  oldini 
olish uchun kilinadi. Shundan sung mutaxassislar mavjud mavjud karorlar ruyxati mavjud 
fikrlar,  takliflar  va  xulosalar  bilan  tanishib  chikadilar    va  uzlarining  yakuniy  xulosalarini 
etadilar; 
*  Bir gurux mutaxassilar tomonidan kandaydir kiyin muammoni ijodiy muxokama kilish. 
Bu usul jamoa tajribalari va jamoaning bilimlari Boshkaruvning yechimlariga asoslanishi 
va  shu  bilan  birga  yaxshi  goyalarning  yuzaga  kelishiga  muxit  yaratish  xamda 
muxokamadagi  ishtirokchilarning  yaxshi  tanlanganligi  alternativ  yechimni  topishga  va 
muammoni tugri xal kilishga katta ta‘sir kursatadi. 
Kabul  kilingan  karorlarning  maksadga  muvofik  xolda  bajarilishi  uchun  ishlab  chikarish 
jarayonida  maxsus  maksadga  yunaltirilgan  dasturlar,  tarmokli  grafiklarni,  matrisali 
boshkaruv  tizimini  ishlab  chikarish  zarur.  Bu  marosimlarning  3  ta  guruxga  ajratish 
mumkin: 


 
195 
1.  
Karorlarni uz vaktida bajaruvchilarga yetkazib berish; 
2.  
Kadrlar va resurslar optimal joylashtirish operativ zaxiralarni shakllantirish; 
3.  
Karorlarni bajarilishini nazorat kilish. 
Birinchi gurux marosim.  Karorlarni uz vaktida bajaruvchilarga yetkazib berish. Bu yerda 
uni  uz  xoliga  tashlash  mumkin  emas.  Karorlarni  bajaruvchilarga  bir  oy-ikki  oyda  yetib 
borishini  kuzatish  mumkin.  Bu  xolda  u  uz  faolligini  va  mazmunini  yukotadi.  chunki  u 
kech yetib boradi. 
Bajaruvchilarning  fikrlarini  keng  tarkalgan  shakllaridan  biri  ularni  karor  kabul  kilishga 
jalb  shilish.  Shu  asosda  ishlab  chikarishning  ishtirokchilari  karor  konsepsiyasi  va 
masalalar yechimlari bilan tanishadilar. Ba‘zan shu maksadda ishlab chikarish novatorlari 
va  sardorlaridan  komissiya  tuziladi.  Kelgusidagi  ijro  etuvchilar  karorlarni  tayyorlashda 
ishtirok  etishadi  va  bu  yechimlarni  xakikatga  yakinrok  kilishadi.  Chunki  ular  ishlab 
chikarish jarayonini chetdagilarga karaganda yaxshirok bilishadi. 
Shuningdek,  kollektiv  ishchilarining  muxkamada,  seminarlarda,  yoki  loyixa  rejalashtirini 
kabul  kilishda  katnashishganida  ijobiy  natijalarga  erishadilar.  Lekin,  bu  kollektililik 
fakatgina ayrim shartlar bajarilganda amalga oshiriladi. Kachonki yakkaboshchilik va anik 
personal javobgarlikka ega bulganda.. 
Ikkinchi gurux marosimi - bu kadrlar va resurslar manyovri shuningdek operativ rezervlar. 
Ґar  bir  yechim  moddiy  ta‘minotga  muxtoj  bulib,  odamlarning  kayta  oriyentasiyasi  va 
ularning kayta tayyorlashga va almashtirishga tugri keladi. 
Shuning uchun ishlab chikarishdagi yirik dasturlarning realizasiyasi va ishlab chikarishni 
kayta  kurish  ishlarining  uslub  va  formalarini  keskin  uzgarishiga  olib  keladi.  Bu  kadrlar 
strukturasiga xam ta‘sir kursatadi. 
Uchinchi marosimlar guruxi - bu nazorat, ya‘ni chukur malakali taxlil. Tizimli nazoratsiz 
yukori  natijalarga  erishib  bulmaydi.  Boshkaruvning  yukori  darajasida,  bunday  nazoratni 
tashkilot anik maksadga va kerakli mexanizmga erishish uchun talab kiladi.  

Download 2,43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   352   353   354   355   356   357   358   359   ...   389




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish