Моя профессиональная карьера

86

Yorg'ichoq torta- torta,

Toldi qo'lim,
Ikki tosh orasida,
Qoldi qo'lim.
Xalqni yangi ko'p ming yillik maiyshiy turmush tarzi ko'plab mazmundagi qo'shiqlar durdonasini yuzaga keltirdi. Yallama yorim, Begijon ukam, yor-yore,Mallaxon,Xoy mening yorimsan,xalq dostonlari ijrochiligi namunalari Go'r o'g'li, Alpomish, Shayboniyxon, Bahromva Dilorom, Shoxsanam va G'arib kabi epik ashulala, toy va marosim qo'shiqlari, mehnat qo'shiqlari,lapar va bolalar qo'shiqlari asrlar davomida sayqal topib xalqimizning Oltin merosiga aylandi.Shuni takidlab o'tish kerakki, musiqa asosi bo'lgan she'riy matn asarning mazminini tashkil qiladi. She'riyatga e'tabor beradigan bo'lsak,she'r va misiqa azal -azaldan bir-biriga yaqin, yondosh, egzak san'at turi hisoblanadi.Ikki janrning birlashuvi bo'lgan qo'shiqqa ta'ruf beradigan bo'lsak,mustaqil to'rtlikdan tashkil topgan, tugal fikrni badiiy ifodalovchi, el orasida keng tarqalgan va kuylangan xalq she'ri namunalaridan qo'shiq dunyoga keladi.
Qo'shiq atamasi keng manoda bo'lib, xalq she'riyati, lirik qo'shiqlar, xalq lirikasi,ashula degan umumiy nomlar ostida yuritilib kelinadi.Xalq qo'shiqlarini odatda ko'pchilik yoki yakka holatda kuylanadi.Ma'lumki, uzoq o'tmishda sintetik san' atning namunasi bo' lgan qo' shiqlar uni yaratuvchilar va ijro etuvchilarning mehnat faoliyati ovchilik, chorvachilk, dehqonchilk, hunarmandchilik ishlari, xalq amaliy san'ati- kulolchilik, o'ymakorlik va boshqa san'at turlari bilan bevosita aloqador bo'lib ayni chog'da mehna.tka.sh ommaning qadimiy urf- odatlari, xilma-xil marosimlari bilan birgalikda yashab kelmoqda.
Xalq ruxini chuqur va yorqin ifodalagan qo'shiqlarning mohiyati haqida tarixchi P.Lefarg shunday deydi:Xalq qo'shiqlari ... xalq ko'nglidagi qayg'u, xasrat va shodlikning yo'ldoshi, uning bilim qomusi va falsafasidir, qo'shiq bir xazinadirki, xalqning ko'ngli,o'z iymoni, o'z millati tarixini bu hazinaga topshirib qo'yadi.
An' anaviy qo' shiqchilik tarixiga nazar tashlasak XIX asrning ikkinchi yarmi va XX asr boshlarida o' lkamizda bu muqaddas san' atning butun bir ijrochi avlodi yetishib chiqqanning guvohi bo'lamiz.
Ota Jalol Nosirov,ota G'iyos Abdug'ani,Hoji Abdulaziz Abdurasulov, domla Halim Ibodov, Levi Boboxonov, Sodirxon Hofiz Bobosharipov, Zohidxon Hofiz, Mamadali Hofiz, Mulla To'ychi Toshmuhammedov singari hofizlarimizning hissalari beqiyosdir. An'anaviy qo'shiq ijro etuvchilar qadimdan turlicha nomlangan.
Honanda, hofiz, ashullachi, qo' shiqchi, yallachi, laparchi, talqinchi, maqomxon, saftxon, baxshi shoir, zokir, mug'anniy, mutrub kabilardan iborat.Bu ijrochilar bir necha guruhlarga bo'linadilar. Masalan maqom ijrochilariga maqom-xon, hofiz, honanda deb yuritilsa, doston musiqasi ijrochilariga baxshi,dostonchi, yerlovchi deyilgan.Qo'shiq faqat to'yda bayramlardagina emas, balki insonning tabiat va jamiyatning yovuz kuchlariga qarshi kurashda unga hamrohlik kuchidir. Qo'shiqlarda xalq qudratining bitmas tugammasligi kuylanadi, dovyurakligi, jangovar kuchi, tajribali inson obrazi ifodalaniladi.