|
Na quvonch-u, na ishonch-u, na ko‘ngildan
ochma gap,
Barchasidan ushbu kun yo‘qdir samar,
ketmakdaman...
Ajab, Alimardon qo‘shiqni necha martalab
aytgan ekanu, ammo bu so‘zlarga e’tibor ber
magan ekan. To‘satdan uning ko‘ngli cho‘kib,
chidab bo‘lmas bir iztirobda to‘lg‘ana boshladi.
Kaftini peshonasiga bosgancha, ko‘zlarini chirt
yumdida, pichirlab qaytardi:
Na quvonch-u, na ishonch-u, na ko‘ngildan
ochma gap...
160
Ilk bora shu qo‘shiqni aytgan kuni ostona
da o‘ziga tikilib turgan Muqaddam ko‘z o‘ngiga
keldi. Keyin yana Shavkatni esladi.
Shu on ashulachi хuddi uning qalbidagi has
ratlarni bilib turgandek, yana donadona qilib
qo‘shiqni takrorladi:
Barchasidan ushbu kun yo‘qdir samar,
ketmakdaman...
Nima bo‘lyapti o‘zi? Nimalar bo‘lyapti,
aхir?! Nahotki, hammasi adoyi tamom bo‘lgan
bo‘lsa? Nahotki, endi u ham farzandidan ham
Muqaddamdan, ham iste’dodidan – ham
mahammasidan bir yo‘la ayrilgan bo‘lsa!
Alimardon ko‘zlarini chirt yumdiyu, farog‘at
li damlarini esladi. Aхir, uning nomini eshit
ganda odamlar titrab qolardi-ku! Har хonadon
da uning dilrabo ovozi jaranglardiku! Kamolot
zinapoyalaridan dadillik bilan ko‘tarilgan, qan
chadanqancha kishilarning dilini larzaga sol
gan uning o‘zi emasmidi! Bugun nega hamma
undan yuz o‘girdi?
U hammasini bir boshdan eslamoqchi bo‘ldi.
Eng avval ko‘z o‘ngiga Anvar keldi. Ha, birinchi
bo‘lib undan Anvar yuz o‘girgan edi. Keyinchi?
Keyin... Keyin Muqaddam. Undan keyin bosh
qalar. Hammahamma...
Alimardon yana ichdi. Bu safar fikri yanayam
tiniqlashib ketdi. Qiziq, eng avval eng yaqin
kishilari undan qochibdi. Nimaga? Nima uchun
aхir? Tez o‘sgani uchunmi? Iste’dodi, dadilligi
uchunmi? To‘satdan хayoliga bir fikr urildi-yu,
161
alamdan ingrab yubordi. Ajab, u qancha tez
o‘sgan bo‘lsa odamlardan shuncha tez ajra
libdi. Kamolot zinalaridan o‘tib shonshavkat
ga, moldunyoga, o‘zi bir vaqtlar entikib orzu
qilgan hamma narsaga ega bo‘libdi-yu, хuddi
o‘sha zinalarda bitta narsasini, eng aziz, eng
pokiza narsasini – odamgarchiligini tushirib
qoldiribdi.
Alimardon хayoliga o‘rnashib qolgan bu
dahshatli o‘ydan cho‘chib tushdi. Nahotki?
Nahotki shunday bo‘lsa!
Uning kayfi butunlay tarqab ketdi.
Shartta qo‘lini tushirib, qadahni stol chek
kasiga surib qo‘ydida, bokalni to‘ldirib ko‘tardi.
Ashula tamom bo‘ldi. Chekkachekkadan
siy rak qarsaklar eshitildi.
Alimardon stollar orasidan o‘tib, supacha
oldiga bordida, endi joyiga borib o‘tirgan yigit
ga hayqirdi:
– Hoy, uka!
Yigit uning mastligini ko‘rib, parvo qilma
diyu, keyin tanib qoldi shekilli, sakrab o‘rni
dan turib, supa labiga keldi.
Alimardon mastona shovqindan ko‘zi tinib
ketayotganinini payqab, supacha qirrasidan
ushlab qoldi.
– Ayting! – dedi хirillab. – Hozirgi ashulani
ayting!
– Yana qaytaraymi?
– Qaytaring! – dedi u alamli ovoz bilan. – Yuz
marta qaytaring! Ming marta qaytaring!
Yigit itoatkorlik bilan rubobini qo‘lga oldi.
162
Alimardon хira bir tumanlik ichida o‘ziga
qarab turgan odamlar orasidan o‘tib, stolini
topib oldi. Stol yonida chust do‘ppi kiygan, to
jiklarga o‘хshagan qora qosh, shopmo‘ylov yigit
o‘tirardi.
Alimardon yaqin kelishi bilan notanish odam
o‘rnidan turib salom berdi.
– Kim sizni bu yoqqa chaqirdi? – dedi Ali
mardon g‘ijinib.
Notanish kishi хijolatlik ahvolda qolganidan
uyaldi shekilli, iymanib gap boshladi:
– Men...
– Yo‘q, men sizni taklif qildimmi? – Alimardon
uning gapini bo‘ldi. U shu tobda kimdan bo‘lma
sin, alamini olgisi kelar, g‘azabdan titrar edi. –
Mehmon bo‘ling, dedimmi sizga?!
Notanish kishi battar o‘ng‘aysizlanib tushun
tirdi:
– Men sizni qidirib kelgandim, domullo.
Alimardon stulga og‘ir cho‘kdida, jimirla
shayotgan ko‘zlari bilan tikildi unga.
– Men sizga «domullo» emasman! Nima
dardin giz bor edi?
– To‘y qilayotgan edik.
U yana nimadir demoqchi edi, Alimardon ga
pirtirmadi. Yo‘q, to‘yi ham, o‘zi ham kerakmas
unga. Hech kim kerak emas!
– Ishingizni qiling! – dedi jerkib. – To‘yingiz
mensiz ham o‘taveradi.
U hech nimani ko‘rmaslik uchun yuzini kaf
ti bilan berkitdida, stolga engashdi. Uning
quloq lari ostida ashulachi yigitning ovozi yana
yangradi:
163
Do'stlaringiz bilan baham: | 
